złożony —• larwy różnią się znacznie od osobników dojrzałych i oddychają skrzelami. Postacie dorosłe oddychają płucami, przeważnie mają kończyny pięciopalczaste. Serce jest bardziej skomplikowane niż u ryb (dwa przedsionki i .jedna komora), istnieją dwa obiegi krwi.
O-pochodzeniu płazów wiemy .stosunkowo dużo. Rozwój tej gromady kręgowców jest ściśle związany z pojawieniem się na kuli ziemskiej wód śródlądowych i bogatej roślinności lądowej w okresie węglowym ery pa-leozoicznej. Pochodzenie starożytnych płazów7 od ryb trzonopłetwych, i ich pokrewieństwo z wymarłymi_ rybami dwudysznymi (od których pochodzą współczesne ryby dwudyszne) zdaje się...ni.e,.,ule.gac .wątpliwości. Najstar-
Rys. 545. Szkielet kopalnego płaza Stegocephalus.
Rys. 547. Kończyna przednia dewońskiej ryby trzor.opłetwej Sauropterus (A i B) i permskiego płaza pancernego (C):
l — odpowiednik kości ramieniowej, 2 — odpowiednik kości promieniowej, 3 — odpowiednik kości łokciowej. ’’
szymi przedstawicielami płazów były stegocefale — płazy opancerzone (rysi 546). Głowa stegocefala była pokryta pancerzem zbudowanym z kości skórnych, w którym znajdowały sie otwory dla oczu i nozdrze7. Brzuch był również osłonięty pancerzem.
Można ustalić homologiczny charakter budowy kończyn ryb trzono-pletwych i pierwotnych płazów' (rys. 547). Stegocefale osiągnęły szczyt rozwoju w okresie węglowym i permskim, niektóre ich gatunki miały znaczne rozmiary (do kilku metrów długości). Wymarły one w końcu ery paleozoicznej. WTśród płazów wymarłych, określanych często wspólną na-
555