0000010(1)

■ o

II

/^c\ H-C-O. O,

I h\

h-c4i

I H/J*

HOOC-CH_rc-cr d

</

kwas cytrynowy

o

=± ^H-ę-^HH°s

I O-Fe H00C-CH₂-C⁺ o'

A

^F/*

HOOC—CHj-C—H    O

V

kwas izocytrynowy

H-/\

HO-Fe

HOOC-CHj-C^ 6

/

A was cis-akonitowy

Rys. 77. Schemat równowagi pomiędzy cytrynianem, izocytrynianem i cis-akoni-tanem akonitanowa, należąca do klasy liaz, jest enzymem katalizującym ustalanie się tej równowagi, w której udział produktu reakcji, czyli kwasu izocytrynowego wynosi 6%. Dlatego przemiana ta musi być sprzężona z następną przemianą — reakcją odwodorowania izocytrynianu przy węglu zawierającym grupę OH, której równowaga jest w sposób wyraźny przesunięta w prawo. Reakcją odwodorowania izocytrynianu jest katalizowana przez jeden z dwóch enzymów zwanych dehydro-genezami izocytrynianowymi, współdziałającymi z NADP+ lub rzadziej, z NAD+ oraz jonami Mn²⁺ lub Mg²⁺. Enzymy te katalizują przeniesienie dwóch atomów wodoru z drugorzędowej grupy alkoholowej na jeden z nukleotydów nikotynamidoadeninowych, zgodnie z reakcją 11-6. Enzym współdziałający z NADP+ występuje w mito-chondriach oraz we frakcjach rozpuszczalnych komórki i katalizuje reakcję odwracalną. Natomiast enzym współdziałający z NAD+ występuje wyłącznie w mitochondriach, gdzie katalizuje reakcję nieodwracalną

CHj-COOH	CO CH*-C00H
NADPH -1- H^+ + HC-COOH =	——H
C—COOH	u C—COOH
li	II
0	0
kwas szuowiobursztynowy	kwas <x- ketogtutarony

[11-6]

(pH—COOH

HC-COOH + NADP* H<p—COOH OH

kwas izocytrynowy

Powstały w wyniku odwodorowania szczawiobursztynian nie został dotychczas wyizolowany z mieszanin reakcyjnych, gdyż zapewne jest mocno związany z powierzchnią enzymu. Ponieważ jest on bardzo nietrwały, więc ulega natychmiastowej, jakkolwiek odwracalnej de-karboksylacji (reakcja 11-6 b) z udziałem jonu metalu, współdziałają-

256