0000012(4)

komorę III i wodociąg Sylwiusza. Stąd też wynikają objawy kliniczne: silne, długotrwałe bóle głowy, sztywne, nie oddziaływające na światło źrenice, obustronne opadnięcie powiek (ptosis). porażenie wejrzenia ku górze, oczopląs pionowy, wreszcie objawy móżdżkowe w postaci zaburzeń chodu i koordynacji; na dnie oczu występuje dość późno tarcza za-stoinowa. W guzach szyszynki jednym z wczesnych objawów bywa przedwczesny rozwój płciowy (pubertas praecox), co nie jest wcale dowodem wewnątrzwydzieliiiczych właściwości szyszynki, spowodowany on bowiem może być wtórnymi zmianami w podwzgórzu, względnie w przysadce.

Osobiście spostrzegałem 2-lctnicgo chłopca z guzem szyszynki z obfitym u włosieniem na spojeniu łonowym, dużym prąciem i dobrze rozwiniętymi jądrami. Na zdjęciach rentgenowskich wykazać można niekiedy cienie złogów wapnia, na zdjęciach poodmowych — poszerzenie komór bocznych i komory III; w komorze III w jej tylnym odcinku ubytek w napowietrzeniu komory wskazywać może na miejsce guza.

Rozpoznanie guzów szyszynki, zwłaszcza szyszyniaków, opiera się zatem na obecności objawów wzmożonego ciśnienia śródczaszkowego, sztywnych źrenicach, porażeniu spojrzenia ku górze, oczopląsie pionowym, obustronnym opadnięciu powiek, ewentualnie przedwczesnym rozwoju płciowym, wreszcie na wyniku badań rentgenowskich.

Szyszyniaki rozprzestrzeniające się w okolicy lejka mogą występować pod 3 postaciami:

Typ I rozrasta się w szyszynce i wkracza w dno III komory mózgu, szypułę przysadki, tylny płat przysadki, pasmo wzrokowe oraz skrzyżowanie. Objawy kliniczne zależne są od zniszczenia szyszynki i podwzgórza: wzmożone ciśnienie śródczaszkowc, objawy Parinauda i Argyll Robertsona, dwojenie, osłabienie słuchu i rzadziej objawy piramido we; nadto ze strony podwzgórza — moczówka prosta, zmiany w ciepłocie ciała i hipopituitaryzm.

Typ II wkracza w III komorę mózgu, podwzgórze, szypułę i tylny płat przysadki oraz w pasmo wzrokowe. Klinicznie powoduje objawy pod-wzgórzowe i wzmożonego ciśnienia śródczaszkowego.

Typ III rozwija się głównie zewnątrz mózgu, wkraczając w skrzyżowanie nerwów wzrokowych. Szyszynka nie jest zajęta. Guz zajmuje dno III komory, szypułę przysadki, tylny płat i pasmo wzrokowe. Klinicznie prowadzi do uszkodzenia pasma wzrokowego i skrzyżowania (zanik nerwu wzrokowego, niedowidzenie połowicze dwuskroniowe), moezówki prostej i niedoczynności przysadki; objawy wzmożonego ciśnienia śródczaszkowego występują późno, dopiero w okresach końcowych (N. Kageyama i wsp. 1961).

Guzy naczyniowe. Istotnym guzem naczyniowym w sensie nowotworu Haeman-jest tzw. naczyniak płodowy (haemangioblastorna} utkany z ko- s>°bln.iiuma morek naczyniotwórczych hemangioblastów), które są właściwymi komórkami układu naczyniowego. Są to guzy torbielowate, często zaś od-

413