0000015(1) 2

230 KlNEZTi ¹

odpowiednich mięśni zmniejszony. Jeżeli w tej sytuacji wykona się ruch odwo, dzenia ramienia do płaszczyzny czołowej, to ustawi się ono w maksyma^B rotacji zewnętrznej. Utrzyma się ona także wtedy, gdy ramię zostanie przywfe. dzionc w płaszczyźnie czołowej do tułowia. W tym miejscu trzeba podkreślić dwie sprawy. Pierwsza to fakt wykonania ruchu rotacji zewnętrznej w górnej części stawu, jest to bowiem ruch ewolucyjnie późniejszy. Druga polega na wykorzystaniu objawu Kodmana do wykonania tego ruchu przy współobecno-ści patologii (bólu) w obrębie stawu. Bez tego mechanizmu często ruch skrętu zewnętrznego ramieniem jest niemożliwy do wykonania.

Staw ramienny jest klasycznym przykładem stawu czynnościowego, którego zwartość zapewniają w zdecydowanej przewadze mięśnie związane z torebką stawową. Szczególna rola przypisywana jest mięśniowi nadgrzebicniowemu, w którym w badaniu elektromiograficznym obserwuje się występowanie potencjałów czynnościowych nawet w spoczynku. Dlatego można go nazwać „smyczą” kości ramiennej.

Kości ramienia i przedramienia stanowią dwuczłonowy układ przekaźnikowy dla ręki, połączony stawem łokciowym, którego ruchomość w płaszczyźnie strzałkowej jest większa niż w stawie kolanowym. Jednak jaskrawym przykładem różnic funkcjonalnych są możliwości ruchowe przedramienia i goleni. Ruch rotacyjny goleni w stosunku do uda ma zakres minimalny, funkcjonalnie bez znaczenia i możliwy jest do wykonania jedynie przy ugiętym stawie kolanowym. Można przypuszczać, iż jest to śladowa pozostałość po funkcji chwytnej. mało precyzyjnej, którą do dzisiaj prezentują np. małpy człekokształtne.

Śledząc dalej różnice czynnościowe między podudziem a przedramieniem trzeba stwierdzić, iż ruch kości strzałkowej w stosunku do kości piszczelowej jest niewykonalny ze względu na specyficzną, wynikającą z funkcji budowę aparatu więzadłowego. Natomiast ruchy nawracania i odwracania kości przedramienia względem siebie w osi długiej tej części ciała są znaczne i wynoszą w sumie około 170°.

Połączenia kości ręki odznaczają się budową zapewniającą maksymalną ruchomość. Rozległy zakres ruchów ręki jest uwarunkowany działaniem licz* nych grup mięśniowych. Konstrukcją najbardziej złożoną w sensie budowy anatomicznej jest połączenie dolnej nasady kości przedramienia z nadgarstkiem* a nadgarstka ze śródręczem. W jego skład wchodzi dolna nasada kości promie* niowej, kości nadgarstka i podstawy kości śródręcza. Stawy te wzmacnia 1*3 więzadeł. Nad ww. stawami przebiegają ścięgna 24 mięśni, które oprócz czynnych ruchów zapewniają temu zespołowi połączeń stawowych silną stabilizację, co jest szczególnie ważne w sytuacjach działania tzw. wyciągu wzdłużnego związanego z przenoszeniem ciężkich przedmiotów trzymanych w ręce.

3,2.2.1. Zespoły mięśniowe części wolnej kończyny górnej okolicy stawu ramiennego (przyczepy, funkcja, unerwienie)

I. M. naramienny (w. deltoideiis).

Przyczepy:

pocz.: koniec barkowy obojczyka (część przednia mięśnia), wyrostek barkowy łopatki (część środkowa mięśnia), grzebień łopatki (część tylna mięśnia),

koii.: guzowatość naramienna kości ramiennej.

Funkcja: m. naramienny bierze udział we wszystkich ruchach kończyny w stawie ramiennym;

-    cz. obojczykowa (przednia) zgina, nawraca i przywodzi ramię - z pozycji odwiedzionego ramienia ta część przywodzi ramię w płaszczyźnie poprzecznej;

-    cz. barkowa (środkowa) odwodzi ramię do poziomu, następnie wspólnie z pozostałymi aktonami - unosi do pionu przez odwiedzenie;

-    cz. grzebieniowa (tylna) prostuje, rotuje zewnętrznie i przywodzi ramię. Z pozycji odwiedzionego ramienia do poziomu cofa ramię w płaszczyźnie poprzecznej.

Unerwienie: nerw pachowy (C₄-C₆) (ryc. 165).

Ryc. 165. Prawy obojczyk, łopatka, nasada bliższa i część trzonu kości ramiennej widziane z tyłu i z boku. W odpowiednich topograficznie miejscach kośćca zaznaczono przyczepy ■ położenie części przedniej m naramiennego (a), części środ-kowei (b) i części tylnej (c).