0000016(1)

nerwów błędnych prowadzi zazwyczaj szybko do zejścia śmiertelnego. Natomiast nierzadko obserwujemy częściowe porażenie nerwu błędnego obustronne lub jednostronne.

Jednostronni porażenie n. X

W razie jednostronnego porażenia nerwu X występuje połowicze {wrażenie podniebienia miękkiego, gardła i krtani po stronie porażonej. Wówczas stwierdzamy, iż połowa podniebienia miękkiego zwisa, tylna zaś ściana gardła przy fonacji przesuwa się w stronę zdrową wspomniany już objaw firankowy) na skutek porażenia górnego mięśnia, zwłaszcza gardła (musćulus constrictor pharyngis superior); mowa staje się nosowa, glos ochrypły (vox anserina) lub, rzadziej, stwierdza się rozdwojenie tonu ; diplophonia). Przy dużym doświadczeniu można nawet na podstawie słyszanego głosu ochrypłego lub rozdwojonego tonu z pewnym prawdopodobieństwem orzec, który nerw zwrotny jest porażony. Przy jednostronnym porażeniu nerwu błędnego zaburzenia łykania bądź to nic występują wcale, bądź też są nieznaczne, bowiem włókna mięśni gardła strony drugiej krzyżują się.

Badanie laryngoskopowi w przypadku porażenia nerwu błędnego (nerw krtaniowy dolny — n. recurrens) wskazuje znamienne ułożenie struny głosowej pośrodku ;tzw. ułożenie trupie), ponieważ otwieranie i zamykanie głośni jest zniesione. Odosobnione porażenie mięśnia pierśeienńo--nalewkowego (m. cricoarytaeńoideus) utrudnia oddychanie podczas fonacji.

Choroby przebiegające z porażeniem n. X

Nerwy błędne mogą być w większym lub mniejszym stopniu zajęte w całości w przebiegu rozmaitych ostrych infekcji, spośród których na pierwsze micjcc wysuwa się błonica. Stanowi to jedno z największych niebezpieczeństw¹, raz ze względu na łatw ość powstania zachły stów ego zapalenia płuc, po drugie zaś z powodu możliwości występowania porażenia serca i oddechu. Również i w niektórych sprawach zapalnych układu nerwowego, zwłaszcza wirusowych, zajęcie nerwów błędnych może być objawem pogarszającym niepomiernie rokowanie. W rozmaitych zatruciach nerwy błędne często ulegają toksycznemu uszkodzeniu, jak np. w zatruciu alkoholem, morfiną, dwutlenkiem węgla, fosforom. ołowiem, arsenem, a zwłaszcza atropiną, która posiada swoiste powinowactwo do nerwów błędnych. Pierwszym objawem zakaźnego łub toksycznego uszkodzenia nerwów błędnych jest znaczne przyspieszenie tętna oraz zwolnienie i nieregułarność oddec hu. Jak już wzmiankowałem, w zależności od miejsca uszkodzenia nerwu błędnego kształtują się rozmaite zespolę (chorobowe. Sprawy chorobowe śródczaszkowe mogą wywierać ucisk na jadra nerwów błędnych lub uszkadzać je pośrednio, jak nowotworv oraz guzy w ogóle, stany zapalne, krwotoki, tętniaki tętnic kręgowych i podstawnych, złamania czaszki itd. Wymioty towarzyszące często wzmożonemu ciśnieniu śródczaszkowemu zwłaszcza w guzach tylnej jamy czaszkowej, uważa się za skutek podrażnienia nerwu błędnego, albo przez bezpośredni ucisk na jądra tego nerwu, albo przez podraż-

116