0000030 3

stosunkowo niedawno wykazano koenzymatyczny charakter tego związku w przemianach cukrów, jakkolwiek jego analogi, jak CTP, czy UTP, są już od wielu lat znane jako typowe, współdziałające z białkami koenzymy.

Ze względu na zawartość w cząsteczce aż dwóch wiązań bezwodnikowych adenozynotrój fosforan ma znaczny potencjał transferu, tzn. jest szczególnie przystosowany do przenoszenia grup stanowiących części składowe jego cząsteczki. Związek ten przy współpracy z enzymami może rozpadać się w różny sposób i przekazywać na sub-straty różne grupy, wchodzące w jego skład. Wyróżnia się zasadniczo cztery typy reakcji przebiegających z udziałem ATP, w których przekazuje on na substrat jedną z odłączanych grup, a mianowicie:

1)    przeniesienie reszty ortofosforanowej — H₂P0₄^_ z wydzieleniem ADP,

2)    przeniesienie reszty pirofosforanowej — H₃P₂0₇~ z wydzieleniem AMP,    '

3)    przeniesienie reszty adenozynomonofosforanowej — AMP z wydzieleniem reszty pirofosforanowej,

4)    przeniesienie reszty adenozylowej z wydzieleniem reszty ortofosforanowej i pirofosforanowej.

Wymienione typy reakcji są pokazane na rysunku 36.

[i]    . [2]

R-0-®+®~®-Ryb-Ad    R-0-®~®+®-/}yb-Ad

[3]

Rys. 36. Typy reakcji przenoszenia grup z udziałem ATP: 1 — przeniesienie reszty ortofosforanowej, 2 — przeniesienie reszty pirofosforanowej, 3 — przeniesienie reszty adenozynomonofosforanowej 4 — przeniesienie reszty adenozylowej

1) Najczęściej jest spotykana reakcja typu pierwszego, to znaczy przeniesienie reszty ortofosforanowej. Reakcję tę katalizują enzymy zwane kinazami, które przenoszą resztę fosforanową na grupy alkoholowe, kwasowe lub amidowe wielu substratów. Reakcja ta może być odwracalna i wtedy powstaje również związek bogaty w energię. Przykładem takiego przeniesienia na wysokim poziomie energetycz-

9*

131