0000049

wych. Dla określenia tej grupy dzieci stosuje się, jak wiemy, termin „mózgowe porażenie dziecięce", wydzielając je w ten sposób spośród grupy encefalopatii dziecięcych, nie przeciwstawiając jednak tej grupie. Na stronie 72 omówiono zasady wczesnego rozpoznawania mózgowego porażenia dziecięcego.

Im wnikliwiej ustosunkujemy się do obserwowanych u dzieci zaburzeń, tym wcześniej można będzie wydzielić te dzieci spośród zbiorczej grupy encefalopatii dziecięcych. Dalsze wyodrębnienie pozwoli u znacznej grupy dzieci już w 3—4 roku życia na rozpoznanie niedorozwoju umysłowego. Jego istnienie można wprawdzie przewidywać już wcześniej, ze względu jednak na trudności w bardziej dokładnym sprecyzowaniu poziomu upośledzenia oraz szeroko rozumiany interes dziecka nie jest celowe śpieszenie się z postawieniem takiego rozpoznania.

Niektóre dzieci okazują się przypadkami zaburzeń mniej częstych i typowych, trudnych do rozpoznania, zwłaszcza w tym wczesnym okresie życia. Są to dzieci z zaburzeniami w zakresie różnorodnych analizatorów, przejawiające szczególne trudności w rozwoju mowy, analizy wzrokowej i słuchowej, u których zaburzenia te występują jako objaw izolowany bądź też współistniejący z niższą sprawnością intelektualną, lekkimi objawami mózgowego porażenia dziecięcego itp.

Taki sposób ustalania coraz dokładniejszego rozpoznania w miarę rozwoju dziecka zgodny jest z podstawową zasadą diagnostyki neurologicznej w wieku dziecięcym, przyjmującą, , że rozpoznawanie mieć powinno charakter procesu ciągłego. Wynika z niej, że nigdy w stawianiu ostatecznego rozpoznania nie można opierać się na jednorazowym badaniu, ale trzeba obserwować dziecko. Dopiero to pozwala na właściwe ustalenie rozpoznania dostosowanego do etapu rozwojowego dziecka. W okresie wczesnego dzieciństwa lepiej postawić wieloznaczące rozpoznanie enefalopatii niż inne bardziej precyzyjne, stwarzające jednak niebezpieczeństwo niepotwier-dzenia się w dalszym rozwoju dziecka.

ZESPOŁY CHOROBOWE PRZEBIEGAJĄCE ZE WZMOŻONYM CIŚNIENIEM ŚRÓDCZASZKOWYM

W warunkach fizjologicznych w obrębie jamy czaszkowej zachowana jest stała równowaga między objętością tkanki mózgowej wraz z oponami a krwią oraz płynem mózgowo-rdzeniowym. Zwiększenie objętości którejkolwiek z tych struktur prowadzi do wzrostu ciśnienia śródczaszkowego, manifestującego się różnorodnymi ciężkimi i zagrażającymi życiu chorego objawami. U niemowląt, których czaszka ma jeszcze nie zrośnięte szwy i otwarte ciemiączka, zespół wzmożonego ciśnienia śródczaszkowego ma przebieg niejako złagodzony możliwością rozszerzania się czaszki, co składa się na odrębny jego obraz kliniczny.

Zespól wzmożonego ciśnienia śródczaszkowego wywołany być może bardzo różnorodnymi zaburzeniami. Z punktu widzenia praktycznego największą rolę w jego powstawaniu odgrywają guzy nowotworowe i nienowotworowe oraz wodogłowie. Natomiast zaburzenia naczyniowe odpowiedzialne za zespół wzmożonego ciśnienia śródczaszkowego należą w wieku dziecięcym do spraw rzadkich.

GUZY NOWOTWOROWE OŚRODKOWEGO UKŁADU NERWOWEGO

Nowotwory o.u.n. rzadko występują w wieku niemowlęcym. Po tym okresie częstość ich wzrasta do 5—6 roku życia, po czym znowu stopniowo maleje. Większość guzów występujących u dzieci zbudowana jest z tkanki nowotworowej

0    znacznym stopniu złośliwości (rdzeniaki, glejaki wieloposta-ciowe, gwiażdziaki) i dlatego wymaga szczególnie szybkiego postępowania diagnostycznego, mającego na celu ustalenie wskazań do leczenia neurochirurgicznego. Początkowe objawy nowotworów o.u.n. są zazwyczaj mało charakterystyczne

1    dość skąpe, co zmusza do dużej ostrożności we wszystkich przypadkach o niejasnym rozpoznaniu. Obraz rozwiniętej choroby jest już bardziej charakterystyczny.

Objawy można podzielić na dwie grupy: ogólne i miejscowe.

1. Objawy ogólne tworzą w różnym stopniu wyrażony zespół wzmożonego ciśnienia śródczaszkowego. Dziecko jest

101