0036

3.    czasownika posiłkowego vil 4- bezokolicznik, np.

Han vil reise i mor gen.

4.    czasownika posiłkowego skal 4- bezokolicznik, np.

Han skal reise i morgen.

Poza ww. formami przyszłość wyraża się niekiedy za pomocą czasowy JM i bli, np. Vifar regn i morgen. 'Jutro będzie padał deszcz.’ (Dosłownie: 'jJ dostaniemy deszcz.’), Han blir 30 ar i morgen. 'On skończy jutro 30 lat’j

Ad 1. Podobnie jak w języku polskim pewne czasowniki wyrażają przy ^w czasi tpraesens_y gdy oznaczają czynności i zdarzenia nie rozciągnięte w'r_ np. komme 'przyjść’, Jinne 'znaleźć’: Jeg kommer til deg; Jcg jinner iJ3 Pozostałe czasowniki odnoszą się do przyszłości, jeżeli formie praesens t₀^r rzyszy w zdaniu odpowiedni okolicznik czasu, np. i morgen, senere 'późJ snarł 'wkrótce’: Jeg skrher del i morgenjsenerejsnart.

Ad 2. Konstrukcja kommer til 3 4- bezokolicznik jest szczególnie popu® w języku mówionym. Wyraża ona — w przeciwieństwie do konsini] skal/vil 4- bezokolicznik — „czystą” przyszłość, niezależną od woli mówi J np. Prisene kommer til a oke 'Ceny będą wzrastać’, Du kommer til u .we/H til ve?istre 'Z lewej strony zobaczysz dom’.

Ad 3. Odpowiednikiem konstrukcji kommer til 3 4 bezokolicznik jest wp ku pisanym forma Til 4- bezokolicznik, która odbierana jest pr/cz Norwcj jako nieco wyszukana. Można jej zawsze użyć zamiast konstrukcji komntf 3 4- bezokolicznik, np. Prisene vil oke. Du vil se et hus til venstrc. Kons z vil ma jednak inne warianty znaczeniowe poza wymienionym i bywa używana do wyrażenia życzenia, chęci, dobrej woli podmiotu zdani np. Vil han komme i morgen? może znaczyć zarówno: 'Czy on przyjdzie jutr*' --; jak i: 'Czy on chce przyjść jutro?’ Czasownik vflle należy bowiem® czasowników modalnych i wyraża chęć, życzenie lub zamiar.

Ad 4. Konstrukcja skal 4* bezokolicznik wyraża przyszłość, która przez kogoś zaplanowana, np. Jeg skal reise., Vi skal (etter planet)) vxreJ^M i april, men jeg tror ikke ri vil klare del 'Mamy — zgodnie z planem gotowi w kwietniu, ale nie wierzę, że podołamy temu.’, Toget skal et ter v,vre i Trondheini kl. 10. (rutę — rozkład jazdy).

Różnice znaczeniową między kommer tfl 3 4 bezokolicznik oraz vil 4 l*⁷⁰^ licznik z jednej strony, a skal 4- bezokolicznik z drugiej, ilustrują następ®. przykłady:

Regularne stopniowanie przymiotnika

Stopień równy	Stopień wyższy	Stopień najwyższy
yartn behagetig kritisk	yarmere behageligere mer kritisk	y ar mesl hchagligst mest kritisk

Hun sier hun skal kjope bil. men jeg tror ikke hun vil gjore det(mert jeg ^,r0t kun kommer til Ą gjore det.

, Uj pent v<er i morgen. enda (chociaż) metcorologene sier at det

_pei vil *^lkKer

_kornmer opp bakken (wzgórze), vil De se et hus til hoyrejkommer De til

ffJhuiUtore-

Shr D* Ęt^mer °^{PP bakken}‘ ^{Skal De SVUlge} (skręcic) til hoyre'

1,    Podobnie jak varm stopniujemy większość przymiotników, np.

kald — kaldere — kaldest, kort    kortere — kor test.

Przymiotniki zakończone na -el, -en, -er, np. vakker_t redukują samogłoskę ! wygłosową -e w stopniu wyższym i najwyższym, zaś spółgłoska pisana jest pojedynczo, np.

vakker — yakrere — yakrest.

2.    Tak jak behagelig stopniuje się przymiotniki zakończone na -ig, -lig, -som, inp. modig (mu:di] 'dojrzały’, morsom [mursom] 'przyjemny’:

modig — modigere — modigst morsom — morsommere — morsomst

| W stopniu równym i wyższym litera g w przyrostkach -ig. -lig nie jest wymawiana, zaś w' stopniu najwyższym wymawia się ją bezdźwięcznie jako r^{k n}P- niofig: [mu: di], [mu: didre], [mu: dikst]. Spółgłoska [m] zapisywana jest w przyrostku -som w^r stopniu wyższym podwójnie: morsommere.

^{3 Foni,}ę °Pisową z przysłówkiem mer stosuje się do stopniowania: j Przymiotników zakończonych na -et lub -cd, np. rotet [ru: u>t] 'niepo-’ fremmed [fremad] ‘obcy’:

^T?^tet ~~ mer rotet — mesl rotet (mer [mc: r], mesl |me: sl])

Jrenimed — mer fremmed — mesl fremmed,

[ku^^r^^mi0tr^ków^r wielosylabowych zakończonych na -sk, np. komisk • msk] 'komiczny’:

|    —. _mer komisk — ntesf komisk,

90

91