0100

macicznych. Przy nieprawidłowym miesiączkowaniu — bolesnym, zbyt skąpym, zhys obfitym i zbyt długotrwałym lub nieregularnym należy doszukiwać się przyczyn w sprawach pozornie ubocznych, jak: niedomoga wątroby, kamica moczowa, wycieńczenie pochorobowe lub nieodpowiednie wyżywienie (p. 7 rozdział).

25.    Drapacz lekarski <Grinzvbfnnheius L.) z rodziny złożonych (Composl-lae) jest rośliną pochodzącą z rejonu śródziemnomorskiego, ale i u nas zaaklimatyzowaną w stanic naturalnym, jak i w uprawach, z których pozyskuje się największe ilości surowcu. ..Kni/cin" po grecku znaczy — poranić, „bcncdic-lus" po łacinie — błogosławiony, czy li żc już średniowiecze uważało drapacz za błogosławiony środek opatrunkowy. Ale d/.iś o drapaczu, nawet z naszego klimatu, wiemy znacznie więcej.

Jednoroczna, półmetrowa, kolczasta jak oset roślina, o liściach podwójnie pilkowunych — grubo i drobno — ma liście przy korzeniowe większe, ok. 30 cm długie, łodygowe znacznie krótsze. Na końcach gałązek wychodzą spośród listków duże. prawie całkiem kielichem okryte żółte kwiaty. Zapachu brak. snuk gorzki, trochę słony.

Inne nazwy lokalne: kardobencdyit (Pomorze), oset lekarski (Mazowsze), chaber lekarski (Podlasie), chaber kleisty (lubelskie), c/ubek turecki (krakowskie) i bernardynek (poznańskie).

Ziele (Herbu Cnie: b*'ne<Hdi) pobudza czynności żołądka, działa przeciwreumatycznie. oczys/e/ająco. przeciwkrwa wicowo. Stosuje się napar w przewlekłych chorobach wątroby, w. histerii, nerwicy, wrzodach żołądka i dwunastnicy. astmie, ischiasie, zaburzeniach trawienia, krwawieniu wewnętrznym, z.idcgmicniu dróg oddechowych, żółtaczce, kamicy żółciowej, puchlinie wodnej, hipochondrii i osłabieniu nerwów. Nie należy stosować zbyt dużych dawek, gdyż mogą wywołać wymioty, biegunkę, mdłości. Nic należy również stosować drapacza przy zapalnych stanach nerek. Herb. op. ćfl.O. Wchodzi w skład Digcstosanu (p. Mieszanki ziołowe). Przetwory: Gaslrocho;. N.Sn

Nasiadówki /.odwaru ziela wzmagają krwawienia miesiączkowe. Świeży sok z drapacza stosuje się w okładach na rany. wrzody zaognione i odmrożeni.!.

M. Napar jest wskazany szczególnie w złym trawieniu i braku apety tu, zwłaszcza u osób anemicznych i rekonwalescentów. Nasiona w postaci emulsji stosuje się w krwiomoczu i krwawieniach macicznych, podobnie jak nasiona ostropestu (p. lani).

Koc. /sele drapacza, ziele tysiącznikn, ziele rukwi, korzenie mniszka, liście sza Iw i i anyżu w- równych ilościach sproszkować i zażywać 3 razy dziennie mntej niż pól łyżeczki (w szkorbucie)

/icłc drapacza, korzenie źywokostu, korzenie areydzięgla. korzenie prawo-śłazu. ziela dziurawca i ziela srebrnika w równych ilościach - - odwar 3 razy dziennic przed jedzeniem (w przewlekłym stanie zapalnym żołądka, wrzodzie. nerwicy).

26.    Dymnica lekarska (Ftum^i/i n/jieinii!i\ I .) z rodziny makowa tych (Sapsrreraccae) jest to niewielka, szarozielona roślina, której ogólny wygląd

KM