0000098

GH_s-OH

HO-C7H + CH_rO-(P)

R,-C-S-CoA

R_rC-S-CoA

R7C-O-CH ^K’ CH_r0-(P)

+ 2Co'A-SH [15-19]

Wytworzony kwas fosfatydowy jest związkiem kluczowym w biosyntezie tłuszczowców, gdyż może on brać udział zarówno w wytwarzaniu tłuszczów właściwych, jak i fosfotłuszczowców. W obu przypadkach kwas fosfatydowy pod działaniem fosfatazy ulega hydrolizie do fosforanu i a, j8-dwuglicerydu, który przy syntezie tłuszczów właściwych w reakcji z trzecią cząsteczką acylokoenzymu A przechodzi w trójgli-ceryd, stanowiący podstawowy składnik tłuszczów właściwych.

Wytwarzanie fosfoglicerydów

Synteza fosfotłuszczowców polega na aktywacji składnika zasadowego i przeniesieniu go na a, /S-dwugliceryd. Na przykład aktywacja choliny, która stanowi zasadowy składnik lecytyn przebiega w następującej kolejności. Najpierw następuje aktywacja choliny zgodnie z reakcją

cholina+ATP-» cholina-®+ADP    [15-20]

Fosforan choliny łączy się z bogatym w energię cytydynotrój fosforanem — CTP w reakcji analogicznej do wytwarzania UDPG (patrz str. 134), przy czym powstaje tzw. aktywna cholina, czyli cytydyno-dwufosforan choliny — CMP—P—Chol według reakcji

CTP+cholina-® -» CMP—P—Chol+®~®,    [15-21]

Aktywna cholina, która może być uważana za koenzym odpowiedniej transferazy, wchodzi w reakcję z a, /J-dwuglicerydera, na który zostaje przeniesiona reszta fosforylocholiny i twarzy się cząsteczka lecytyny. Opisane przemiany są przedstawione na rysunku 96. Również inne fosfotłuszczowce, np. kefaliny są wytwarzane w komórce według analogicznych mechanizmów.

Powiązania między metabolizmem tłuszczowców i cukrowców

Od dawna wiadomo, że organizm zwierzęcy otrzymujący w nadmiarze dietę cukrową jest zdolny do przekształcania tych związków w tłuszcze i odkładania ich w tej postaci w charakterze materiału zapasowego (np. tucz świń). Z drugiej strony wiadomo również, że nasiona roślin oleistych, zawierające jako materiał zapasowy znaczne ilości tłuszczu, przerabiają go w czasie kiełkowania na glukozę. Wreszcie niedawno stwierdzono ścisłe powiązanie koenzymatyczne między przemianami tych dwóch grup związków, gdyż NADPH + H+, niezbędny przy biosyntezie kwasów tłuszczowych, jest wytwarzany w

342