0000111

112

W. Split i inni

strony przeciwnej. W warunkach fizjologicznych przejściowy niedostatek krążenia wyrównuje druga tętnica kręgowa (2, 5, 7).

W przypadkach wad rozwojowych tętnic kręgowych lub zwężenia ich światła (w przebiegu miażdżycy, ucisku i przewężenia tętnic przez wyrośla kostne połączeń haczykowo-kręgowych) dochodzi w wyniku skrętu szyi do przejściowego upośledzenia ukrwienia obszaru mostowo-opuszkowego, w tym jąder przedsionkowych (3, 5, 11). Niedokrwienie tych jąder manifestuje się m. in. oczopląsem, który stwierdziliśmy badaniem eng u 62,5% chorych z niedostatecznością krążenia kręgowo-podstawnego. Również odgięciowa pozycja głowy, jak wykazały badania, może doprowadzić do ucisku tętnic kręgowych w wyniku zróżnicowanych przemieszczeń między otworem wielkim, kręgiem szczytowym i zębem obrotnika (3, 5, 6, 12). Oczopląs w tym ułożeniu odnotowaliśmy u 72,5% chorych z niewydolnością krążenia kręgowo-podstawnego. Obserwowane w migrenie szyjnej w czasie napadu bólu zaburzenia oczopląsu optokinetycznego mogą być wynikiem nieprawidłowych impulsów proprioceptywnych biegnących z napiętych mięśni karku do jąder przedsionkowych drogą rdzeniowo-przed-sionkową i dalej przez pęczek podłużny przyśrodkowy do jąder ruchowych gałek ocznych. Te zmienione impulsy obok prawidłowych informacji z błędników narządu wzroku i innych proprioreceptorów powodują uszkodzenie procesów scalania, co w konsekwencji doprowadza do rozkojarzenia i spostrzeganego w migrenie szyjnej uczucia niepewności przy chodzeniu. Na podstawie badań doświadczalnych i klinicznych wiadomo, że pobudzenie włókien rdzeniowo--przedsionkowych wywołuje oczopląs i zaburzenia równowagi (3, 5, 12).

Zmiany radiologiczne w połączeniach haczykowo-kręgowych nie rozstrzygają o rozpoznaniu niewydolności układu kręgowo-podstawnego i migreny szyjnej. Spostrzega się je jednakowo często w obydwu sprawach chorobowych. W migrenie szyjnej na uwagę zasługują zmiany w tzw. górnych i dolnych stawach głowy, które obserwowaliśmy u 63% naszych chorych. Wydaje się, że zmiany te odgrywają rolę w patogenezie migreny szyjnej. Impulsy płynące z proprioreceptorów górnych i dolnych stawów głowy i ich więzadeł biorą udział w tworzeniu odruchów postawnych szyjnych (1, 3, 5). Zmiany w tych stawach według niektórych autorów mogą wyzwalać napady migreny szyjnej, na przykład w wyniku drażnienia splotów wegetatywnych okołotętniczych (2, 6).

WNIOSKI

1.    We wszystkich przypadkach niewydolności układu tętniczego kręgowo--podstawnego stwierdza się wyraźne zmiany w obrazie elektronystagmograficz-nym pod postacią oczopląsu położeniowego, oczopląsu skrętu szyi i dysmetrii okoruchowej.

2.    W migrenie szyjnej w obrazie elektronystagmograficznym stwierdza się zaburzenia regularności oczopląsu optokinetycznego.

3.    Stwierdza się również wyraźne różnice w obrazie elektronystagmograficznym migreny szyjnej i niewydolności układu tętniczego kręgowo-podstawnego.

4.    Zmiany zwyrodnieniowe w połączeniach haczykowo-kręgowych stwierdza się jednakowo często w niewydolności układu tętniczego kręgowo-podstawnego i migrenie szyjnej. W tej ostatniej znamienną cechą są zmiany w tzw. górnych i dolnych stawach głowy.