0000118

Niestabilność kręgosłupa w odcinku szyjnym    119

ZDJĘCIA BOCZNE W MAKSYMALNYM PRZODOZGIĘCIU I TYŁOZGIĘCIU

W warunkach prawidłowych linie łączące tylne krawędzie trzonów kręgowych przedstawiają się jako regularne luki. Na zdjęciach w tyłozgięciu linia ta jest wypukła ku przodowi, a na zdjęciach w przodozgięciu — ku tyłowi. W wypadku zmniejszonej ruchomości, przy analogicznym ustawieniu kręgosłupa linie te mogą mieć przebieg zupełnie prosty (ryc. 2, 6). Czasami zmniejszona ruchomość widoczna jest tylko w pewnym odcinku kręgosłupa szyjnego, podczas gdy pozostała część kręgosłupa może wykazywać nadmierną ruchomość wyrównawczą z przesuwaniem się kręgów w stosunku do siebie na skutek przeciążenia i osłabienia aparatu więzadłowo-mięśniowego (3, 7). Objawia się to schodkowatym zarysem linii łączącej tylne krawędzie trzonów, na wysokości przesuniętych kręgów (ryc. 3, 4, 5).

Do dokładnego obliczenia ruchomości poszczególnych odcinków kręgosłupa służą pomiary kątowe — porównywanie kątów zawartych między tylnymi brzegami poszczególnych trzonów kręgowych a linią pionową (2, 11).

Zdjęcia czynnościowe w tych projekcjach pozwalają również na wykrycie zmian w położeniu kręgów na tle nabytym i wrodzonym. Ześlizg tylny — przeważnie na tle dyskopatii i ześlizg przedni, przeważnie na tle wrodzonej przerwy w luku (9, 10).

ZDJĘCIA CZYNNOŚCIOWE Z MAKSYMALNYM ZGIĘCIEM KRĘGOSŁUPA SZYJNEGO W PRAWO I W LEWO W PROJEKCJI PRZEDNIO-TYLNEJ ORAZ ZDJĘCIA Z MAKSYMALNYM SKRĘTEM W LEWO I W PRAWO

Obydwa rodzaje tych zjdęć wykonuje się w ułożeniu chorego na plecach, aby zapobiec współruchom utrudniającym uzyskanie zdjęć w prawidłowej projekcji (1). W warunkach prawidłowych wyrostki ościste kręgów szyjnych układają się w łukowatą, regularną linię wypukłą w kierunku odwrotnym do zgięcia lub skrętu. Przerwanie ciągłości łuku lub wyprostowanie go w pewnym odcinku świadczy o utrudnieniu ruchów zgięciowych lub skrętnych w małym stawie międzykręgowym na tym poziomie i po tej stronie (2, 5, 6).

Do wykrycia niestabilności najwięcej przydatne są jednak zdjęcia czynnnoś-ciowe w rzucie bocznym. Ma to związek z największym zakresem ruchomości kręgosłupa szyjnego w kierunku przednio-tylnym na skutek ustawienia powierzchni stawowych w małych stawach międzykręgowych w płaszczyźnie czołowej

(7).

Potwierdziło się to na materiale chorych badanych radiologicznie w Instytucie Neurologii AM w Krakowie. Od lat wykonuje się tu rutynowo zdjęcia czynnościowe kręgosłupa w tych dwóch ostatnich projekcjach, łatwych technicznie i zabierających mało czasu. Pozwalają one na wykrywanie nawet niewielkiego stopnia niestabilności i rzadko wymagają dodatkowego stosowania zdjęć czynnościowych w innych rzutach.

Badania kliniczne chorych leczonych w Instytucie Neurologii AM w Krakowie, u których stwierdzono radiologicznie niestabilność kręgosłupa szyjnego, potwierdziły występowanie wielu objawów z wyżej wymienionych zespołów, ze szczególną jednak przewagą objawów nerwicowych (objawy dominujące).

Stwierdziliśmy również, że urazy czaszki i kręgosłupa szyjnego, nawet odległe w czasie, miały ścisły związek z wystąpieniem niestabilności. Także wielokrotne urazy głowy, występujące np. u piłkarzy (odbijanie piłki głową), powodowały wystąpienie tych zmian.