024 025

RoidiuM

fachowcy administrować w imię zadowolenia wszystkich klas społecznych. UwaZa. Ze władza w rozwiniętym społeczeństwie przemysłowym przechodzi w ręce zarządców. czyli osób nie sprawujących swych funkcji z tytułu własnoScl kapitału, lecz ze względu na wiedzę, umiejętności i charakter. Rezygnacja w państwach o gospodarce rynkowej z zarządzania przedsiębiorstwami państwowymi czy komunalnymi I przekazanie zarządzania w ręce zawodowych menedżerów ma m.in. zapobiegać ewentualnym konfliktom i umożliwiać rozwiązywanie ich w ramach środków, którymi dysponuje przedsiębiorstwo.

Szkoła systemów społecznych uwypukla problem bodZców. C. Bernard wyodrębnia ich cztery rodzaje: materialne, osobiste, łączące się z warunkami pracy i lojalnością. patriotyzmem oraz dumą z wykonywania pracy i podkreśla, że wynagrodzenie materialne może mieC znaczenie tylko do określonych granic. Podnosi problemy zainteresowania pracą, jej zgodności z własnymi poglądami i nawykami, możliwości zrealizowania własnego udziału oraz obcowania z miłymi i życzliwymi współpracownikami. Zwraca uwagę na powiązanie organizacji formalnych z nieformalnymi oraz na autorytet kierowników i podwładnych. Podkreśla, że każdy przyjmuje polecenie w jakichś granicach, które są często zmienne. Kierownik powinien znać i wyczuwać .strefę obojętności' każdego podwładnego, wiedzieć, kiedy wystarczy zwrócenie uwagi, pytanie, a kiedy konieczne jest polecenie. Zwraca uwagę na problemy moralne i etyczne współpracowników. W badaniach Bernarda istotne miejsce zajmują zagadnienia planowania oraz stałego uwzględniania czynników strategicznych przy podejmowaniu decyzji kierowniczych.

H. Simon podkreśla problem podejmowania decyzji o uczestnictwie w działaniach organizacji. Twierdzi, że kierownictwo powinno tak manipulować Indywidualnością pracownika, by ten działał w wyniku własnej motywacji. Kulturalny człowiek akceptuje rozkazy raczej nie ze strachu, lecz by w ten sposób zapewnić realizację celów organizacji. Stwierdza, te coraz częściej autorytet łączy się ze statusem funkcjonalnym. pisze o przekonaniu o dobrych intencjach i fachowości przełożonego, o przyjaźni ze stanowiskiem, roli odpraw, narad i konferencji, które powinny być sprawnie przeprowadzane, tworzyć wspólny język organizacyjny i wzajemną łączność. M. Selzmick badał problemy tworzenia nowych komórek organizacyjnych w ramach większych, jut Istniejących organizmów, podkreślał konieczność poświęcenia im większej uwagi, gdyż jednostki starsze i większe często podświadomie widzą w nich zagrożenie własnych interesów i nie są przekonane o konieczności ich Istnienia.

Tzw. nowa szkolą zarządzania, której przedstawicielami są m.in.-. W. Vogel. R. Lewis. J. Tinbergen. L. Klein. W. Leontlef. j. Forrester, podkreśla możliwości wynikające z zastosowania w administracji komputerów, badan operacyjnych, nowoczesne! aparatury biurowej I planowania pracy. Wykorzystywanie teorii lnformac|i. prac Norberta Wienera o cybernetyce, automatyzacji, przetwarzania danych Itd. w zarządzaniu. a szczególnie podejmowaniu decyzji kierowniczych, jest. zdaniem nowej szkoły zarządzania, w dzisiejszym świecle koniecznością, w którym technika odgrywa tak ważną rolę.

Szkolą psychologiczna, skupiająca wielu zwolenników, podkreśla rolę fizjologii I psychologii w zarządzaniu, wychodząc z założenia, że oddziaływanie na psychikę odgrywa nie mniejszą rolę w podnoszeniu wydajności pracy niż oddziaływania zorganizowane z Innych punktów widzenia. Uwypukla problematykę doboru człowieka do pracy i dostosowania pracy do osoby. Jej zwolennicy twierdzą, że każdy człowiek rodzi się z określonymi fizycznymi i umysłowymi uzdolnieniami, każdy ma określoną zdolność przystosowania się do warunków, a wpływ otoczenia, sytuacji, wychowania czy szkolenia na rozwój osobowoSd może być bardzo duży. Każdy posiada jakiż zasób chęci i umiejętności. ale stan psychiczny zależy w dużej mierze od Środowiska. Kształtowanie warunków pracy, takich jak: stopniowanie trudności zadali, dobór współpracowników, bieżące Informowanie ostanie wykonywanych zadali. dbaloSć o wyposażenie wnętrz. czystoSĆ 1 porządek, operowanie bodźcami, np. ambicja. uczciwość. chęć wyróżnienia się. należy do ważnych umiejętności kierowania. Znajomość stopnia wrażliwości podwładnych, dobrych manier, umiejętność stwarzania komfortu psychicznego negocjatorów itd. są elementarnymi obowiązkami szefa. Wykorzystywanie socjologii pracy i ergonomii w kierowaniu zespołami ludzkimi jest koniecznością.

Na zależność osiągnięć w pracy od zdolności, poziomu umysłowego, temperamentu. czyli osobowoSd człowieka, zwraca uwagę profesor Columbia Unhrerstty. lekarz z wykształcenia - Abraham ił. Maslow, będący najwybitniejszym reprezentantem psychologii humanlstycznejTpodkreSla on Istnienie określonych potrzeb u każdego człowieka, których znajomość powinna być wykorzystana przy klerowa-niiT/Potrzeby, definiowane jako stan braku czegóż, nie są stałe, często ulegają zmla^ nom 1 przekształcenlom./Mogą być. choć zazwyczaj nie są. w pełni uświadamiane., Maslow dzieli potrzeby ludzkie na pięć głównych grup ustawionych hierarchicznie, wyróżniając potrzeby: fizjologiczne, bezpieczeństwa, przynależności, uznania i samo-urzeczywistnienla, dodając, że potrzeba piątardo której odczuwania wietuTudżl nie dochodzi, dzieli się na podgrupy, takie jak np. potrzeby wiedzy I rozumienia rzeczy trudnych. mltoSd. estetyczne. Tteoria hierarchii potrzeb zakłada, że zaspokojenie potrzeb pierwszych grup warunku|e przejście do odczuwania potrzeb grup następnych. Maslow zaznacza, że od tej reguły zdarzają się często wyjątki, a w szczególnych warunkach lub u określonych osobników może dojSć do odczuwania potrzeb związanych z grupą wyższą bez zaspokojenia potrzeb grup niższych. Mówi o potrzebach jedzenia, spania, ciepła związanych z grupą pierwszą, bezpieczeństwa dla żyda i zdrowia oraz Instynkcie samozachowawczym związanych z grupą drugą, szukania oparcia u Innych, zrozumienia I życzliwości, przebywania w rodzinie, przyjaźni łączących się z grupą trzecią, chęcią wyróżnienia się i sukcesów oraz szacunku mieszczących się w grupie czwartej I potrzebach samoaktuallzacji. dążeniach do wykorzystania swych uzdolnień, zainteresowań I moźllwożd. .wyżycia się" w wybranej dziedzinie. odkrywania rzeczy nowych, tolerancji dla innych, poczucia obowiązku i honoru związanych z grupą piątą. Potrzeby grup wyższych odczuwane są przez coraz mniejsze kręgi osób I Istnieje wielu osobników, którzy do odczuwania potrzeb związanych z grupami wyższymi nie dochodzą. Znajomość potrzeb jednostek I grup. operowanie odpowiednimi bodźcami jest ważną umiejętnością kierownika, który powinien

23