0294

12.1. Proces integrowania się Europy 305

ficznie narodowymi w przezwyciężaniu kryzysu (np. walka z bezrobociem), zaś bardziej globalne strategie były inspirowane przede wszystkim przez Stany Zjednoczone¹.

Względy ekonomiczne i polityczne, i to o różnym wymiarze przestrzennym, wpłynęły więc na pewną erozję idei integracyjnej, ale nie doprowadziły do zdjęcia jej z europejskiej agendy politycznej. Ta idea w dalszym ciągu ewoluowała, choć przyjmowane rozstrzygnięcia nie przybierały tak spektakularnych form jak np. w latach 50. W sferze instytucjonalnych reform pojawiło się w latach 70. kilka nowych zjawisk, świadczących o poszukiwaniu nowych form rozwiązań prointegra-cyjnych (np. stworzenie Europejskiej Współpracy Politycznej -European Political Cooperation, EPC).

Lata 70. i 80. to również okres podejmowania działań zmierzających do rozszerzenia uprawnień Wspólnoty w zakresie prowadzenia polityk sektoralnych. Podjęto działania w zakresie wprowadzania w życie m.in. wspólnej polityki regionalnej, w zakresie badań naukowych i rozwoju, wolnego przepływu pracowników, praw robotniczych, polityki ochrony środowiska czy polityki energetycznej. Pod koniec lat 70. powstał Europejski System Walutowy (European Monetary System - EMS), jako instytucjonalny i proceduralny mechanizm służący tworzeniu „strefy stabilności monetarnej” (zonę oj monetary stability). EMS został oparty na 4 elementach: Mechanizmie Kursu Wymiany (Exchange Ratę Mechanism), mechanizmach kredytowych, Europejskim Funduszu Współpracy Walutowej (European Monetary Co-operation Fund) oraz ECU (European Currency Unit).

Przełomowa dla „odnowienia” ducha integracji stała się pierwsza połowa lat 80. Szczególne znaczenie miał fakt nominowania J. Delorsa w 1985 r. na przewodniczącego (prezydenta) Komisji. Przedstawiony przez Komisję „White Paper” proponował rozpoczęcie szerokiego procesu zmian legislacyjnych, a zasadniczym celem miało być usunięcie wszelkiego rodzaju barier utrudniających funkcjonowanie wspólnego rynku (comrnon market). Oznaczało to przekształcenie Wspólnoty z unii celnej i strefy wolnego handlu w pełni zintegrowany rynek o zasięgu regionalnym. Chodziło przy tym o usunięcie trzech rodzajów barier: fizycznych, a więc kontroli celnych oraz związanych z nimi procedur i mechanizmów, wydłużających czas operacji i zwiększających koszty: technicznych, co winno wiązać się m.in. z ujednoliceniem standardów technicznych, reformą bankowych i finansowych procedur, umożliwieniem przepływu informacji dotyczących nowych technologii, uniformizacją przepisów prawa oraz praktyk w tym zakresie, zapewnienie swobodnego przepływu pracowników i osób; fiskalnych, co dotyczyło głównie ujednolicenia! harmonizacji systemu podatkowego, a szerzej fiskalnych i finansowych polityk w ramach Wspólnoty.

W 1986 r. został podpisany Jednolity Akt Europejski (Single European Act). Stał się on integralną częścią Traktatu rzymskiego. Zasadnicze postanowienia SEA dotyczyły m.in.: zakończenia do 1993 r. procesu tworzenia wspólnego rynku, czyli Jednego Rynku Europejskiego (Single European Market) oraz utworzenia Unii Gospodarczej i Walutowej, która umożliwiłaby swobodny przepływ dóbr, usług, ludzi oraz kapitału; wprowadzenia, obok istniejącej zasady jednomyślno-

1

C. Archer, F, Butler. The European Union. Structure and Process, Plnter, London 1996, s. 28.