02

SAMOLOT B0MB0W0-R0ZP0ZNAWCZY

Opracowanie modelu: ZBIGNIEW SAŁAPA

PZL-23B „Karaś"z 22 eskadry bombowej. Wrzesień 1939 r. Model został opracowany w barwach 55 eskadry 5 Pułku Lotniczego — L Lida.

Historia samolotu zaczęła się latem 1930 r., kiedy to na zlecenia Ministerstwa Komunikacji inź. Stanisław Prauss przystąpił do opracowania szybkiego. sześcioosobowego samolotu komunikacyjnego. oznaczonego jako PZL--13. Gdy prace nad projektom były juz bardzo zaawansowane. PLL LOT wiosną 1931 r. wycofał swoje zamówienie. W tym czasie Dowództwo Aeronautyki Ministerstwa Spraw Wojskowych bardzo zainteresowało się tą szybką i całkowicie metalową konstrukcją. W wyniku konsultacji pomiędzy przedstawicielami wojska i Biurem KonstóJkcyjnym PZL przystąpiono do prac adaptacyjnych w celu przystosowania samototu komunikacyjnego dla potrzeb wojskowych. Rok po konsultacjach - wiosną 1932 r. powstał projekt samolotu (wówczas nazywanego linowym), oznaczonego jako PZL-23. Wymagania Dowództwa Aeronautyki dotyczyły zaprojektowania (charakterystycznej dla tego samolotu) gondoli ped kadłubem - pomieszczenia dla bombardiera, instalacji celowników bombowych i zamontowania karabinów maszynowych. Jesienią 1932 r. podpisano umowę na budowę czterech prototypów, w tym jeden do prób statycznych. Samolot miał nowoczesną konstrukcję metalową i skrzydło z cienkościennym dźwiga

rem (nowe rozwiązań e w produkcji wiel-koseryjnej wynalazku prof. inż. Franciszka Misztala), co zapewniało znaczną sztywność i wytrzymałość konstrukcji, a także oszczędność na ciężarze skrzydła - ok. 20% w stosunku do konstrukcji tradycyjnych. W wyniku badań wytrzymałościowych wprowadzano zmiany polegające na w/mccneniu elementów nośnych kadłuba i skrzydeł.

Oblot pierwszego prototypu PZL-23H z silnikiem Bristol Pegasus IIM2 o mocy 593 KM odbył się w sierpn i u 1934 r. Na podstawie wyników badań przeprowadzanych w locie pierwszego prototypu w drugim prototypie PZL-23II wprowadzono zmiany dotyczące wysokość zamocowania silnika, bardzo mocno przeszklono kabinę pilota, zlikwidowano w kadłubie komorę bombową, a wyrzut* niki bomb przeniesono z kadłuba na zaczepy ped skrzydła i kadłub. W skrzydle zmieniono totki, na szczelinowe Lachmana, wychylane do 45' klapy i zainstalowano skrzeto w środkowej części piata. Podczas kolejnych prób samolot PZL-23II rozbił się na lotnisku fabrycznym i dalsze próby przeprowadzano na trzecim egzemplaizu.

Ogółem przeprowadzono około 100 zm an i usunięto kilkaset usterek, zanim samolot został wprowadzony do produkcji seryjnej jako PZL-23 .Karaś*. Nastąpiło to wiosną 1935 r. Zamówiono wówczas serię 40 sztok PZL-23A z silnikiem Pegasus IIM2. Jednakże w czasie eksploatacji okazało s^;ę. że .Karasie* nie spełniają wszystkich warunków stawianych w umowie. Gównie chodziło o zbyt slaby silnik, którego mała moc ograniczała ucżwig bomb i zasięg, a zastosowane skrzela w warunkach deszczowych pracowały wadliwie. Po zainstalowaniu nowego, mocniejszego silnika Bristol Pegasus VIII o mocy 580 KM. zdemontowaniu skrzel na krawędzi natarcia i zastosowaniu nowych przejść na styku kadlub-skrzyćto (poprawienie aerodynamiki opływu) powstała seńa PZL-23B, której produkcję kontynuowano do 1938 roku. .Karaś* B stał się ped-Stawowym samolotem liniowym i w i-stopadz:el938 r. lotnictwo polskie miało 200 sztuk .Karasi* B 140 ..Karaś'* A.

Stanowiły one wyposażenie pułków lotniczych:

1.    Pułku Lotniczego - N Warszav/a

-    11 i 12 eskadra,

2.    Pułku Lotniczego - K Kraków

-21,22 i 23 eskadra,

3.    Pułku Lotniczego - P Poznań

-31,32 i 34 eskadra,

4.    Pułku Lotniczego - T Toruń

-41 i 42 eskadra,

5.    Pułku Lotniczego - L Lida

-    51 i 55 eskadra,

6.    Pułku Lotniczego - S Sknilów

-    62, 64 i 65 eskadra ive Lwowie

11. Pułku Myśliwskiego.

PZL-23 .Karaś* były przeznaczone gtówn e dc interwencji. Na pdu walki we wrześniu 1939 r. zdołały wykonać więk-

DANE TAKTYCZNO-TECHNICZNE

Konstrukcja - trzymicjscowy dotnopłat zbudowany całkowicie z metalu. Silnik - PZL Pegasus VIII o mocy 680 KM. Osłona silnika typu Bristol, zmodernizowana w PZL, miała kolektor spalin wbudowany w krawędź natarcia pierścienia. Śmigło - dwułopatowe stałe typu Szomański B17llb. Zbiornik paliwa umieszczony w skrzydłach o poj. 740 I oraz maty zbiornik wyrównawczy 30 I w kadłubie obok zbiornika oleju o poj. 70 I. Rozpiętość skrzydeł

-    13,95 m; długość - 9,682 m; wysokość - 3,85 m; pow. nośna - 26,8 m³; prędkość maksymalna - 319 km/h na wys. 3650 m; zasięg z prędkością ekonomiczną przy pełnych zbiornikach i z ładunkiem 400 kg bomb

-    1260-1500 km; pułap operacyjny - 7300 m; masa własna - 1775 kg; masa całkowita 2893-3138 (rozpoznanie) lub 3495-3526 kg max. (bombardowanie). Uzbrojenie stanowiły: stały k.m. PWU wz. 33 kal. 7.92 mm strzelający przez śmigto oraz dwa ruchome k.m. Vlckers F kal. 7,92 mm (przekalibrowane z 7,7) z zapasem naboi 679 sztuk dla górnego i 388 naboi dla dolnego, zainstalowanego w gondoli podkadłubowoj. Ładunek bomb - do 700 kg składający się z kombinacji bomb - 100, 50 i 12 kg. Ponadto samolot miał radiostację pokładową - polski Philips N1UL i R/T; aparat fotograficzny; instalację tlenową i automatyczną gaśnicę.

:-

Materiały źródłowo: „Wrzesień 1939. Siły lotriiczo Polski i Niemiec’’- Jerzy B. Cynk. „Samoloty bombov/e i szturmowe w lotnictwie polskim" - Andrzej Morgata. „Samoloty, na których walczyli Polacy’’- Witold Szewczyk.

2 - MAŁY MODELARZ