034 035

Rozdział III

riięzne to przede wszystkim zdolność posługiwania się narzędziami, metodami, unowocześniającą się technologią. Społeczne to głównie: zdolność współpracowania z Innymi, zrozumienie Ich punktów widzenia. umiejętność motywowania zespołów I jednostek Koncepcyjne to zdolność posiadania wizji, koordynacji interesów i działali. postrzeganie organizacji jako całoSci oraz współzależności jej części, zrozumienia. w jaki sposób zmiana w części organizacji wpływa na całość.

Na szczeblach niższych zarządzania najważniejsze są umiejętności techniczne, a na najwyższych - koncepcyjne. Społeczne są ważne na wszystkich szczeblach. Kierownicy szczebli niższych przede wszystkim nadzorują, a najwyższych - planują. Kierownicy pełnią role przywódcze I reprezentacyjne, są rzecznikami, przekazicielami Informacji, negocjatorami, rozdzielającymi zasoby 1 przeciwdziałającymi zakłóceniom oraz działaczami stojącymi na czele grup ludzkich. Stanowisko I autorytet formalny. łączące się np. ze zgodnym z prawem wyborem, mianowaniem, powołaniem czy rangą i stopniem, powinny współgrać z autorytetem moralnym, politycznym, fachowym, organizacyjnym itp. Teoria zauważa, że nie ma ludzi niezastąpionych, że kierowania można i trzeba się uczyć, oraz podkreśla, że powołując daną osobę na stanowisko kierownicze należy uwzględniać predyspozycje, wiedzę, doświadczenie, chęci itd. Zdolności kierownicze ujawniają się w pełni, gdy zaistnieje możliwość samodzielnego kierowania.

W różnych ujęciach teoretycznych spotyka się traktowanie kierowania jako sztuki. nauki lub wolnego zawodu. Zwolennicy poglądu pierwszego uwypuklają konieczność posiadania przez kierownika wizji artysty, znajomości rzemiosła, zdolności komunikowania się 1 rozwijania wrodzonych cech przez szkolenie oraz talentu i intuicji. Zwolennicy drugiego podkreślają, że kierowanie jest przedmiotem eksperymentów i badań konfrontowanych z praktyką, daje się usystematyzować i jest użyteczne dla społeczeństwa. Zwolennicy poglądu trzeciego zauważają, że uprawiający wolny zawód (podobnie jak lekarz czy adwokat) kierują się ogólnymi zasadami, uzyskują pozycję zawodową przez osiąganie wyników, a nie np. przez czynniki nie związane z pracą (protekcja, znajomości, działalność polityczna). Ponadto, muszą przestrzegać własnego kodeksu etycznego, gdyż inni zależą od Ich wiedzy i etyki, a sformalizowane kształcenie i przygotowywanie się do zawodu oraz wdrażanie wiedzy często prowadzi do profesjonalizmu i kojarzenia życia osobistego z pracą, poświęceniem się jej I oddaniem. Wszystkie ujęcia tworzą w sumie określony pogląd ułatwiający zrozumienie roli i zadań kierowników oraz istoty Ich działalności.

Wszyscy kierownicy powinni stale podnosić swoje kwalifikacje i dbać o szkolenia wszystkich podwładnych, przede wszystkim zaś - swoich potencjalnych następców. a także dzielić się swymi doświadczeniami I wiedzą z Innymi. Powinni umiejętnie w swym działaniu uwzględniać dążenia do ogólnego postępu oraz interesy własnej organizacji i wymogi uczciwej konkurencji. Powinni umieć przewidywać przyszłe wydarzenia I problemy, odczuwać potrzebę kierowania I władzy, posiadać chęć wpływania na działalność innych oraz posiadać zdolność empatii, czyli wczuwania się w położenie innych, a nawet identyfikowania się z Innymi. Status kierowników określają przede wszystkim różnej rangi przepisy (np. usuwy, uchwały, regulaminy.

statuty), ale także l inne czynniki. Jak np. zwyczaje, oczekiwania współpracowników, podwładnych i przełożonych, charyzma czy faktyczne możliwości.

Teoria, a także doświadczenia praktyczne ostatnich lat uwypuklają następujące cechy stylu kierowania ludźmi: 1) motywowanie finansowe, różnicowanie płac. wyróżnianie najlepszych. 2) integrowanie pracowników z celami organizacji. 3) wymagająca postawa wobec pracowników. 4) decydowanie w gronie kierownictwa bez włączania pracowników do procesów decyzyjnych - charakteryzujące paternalistyczny styl kierowania. Czynniki natury psychologicznej są podstawą tolerancyjnych postaw wobec pracowników w organizacjach małych, w których kierownik zna osobiście podwładnych. Istotną cechą kierownika wymagającego Jest silne powiązanie płacy z ilością i Jakością świadczonej pracy. Dostrzega się. że rola kierownika ulega Stopniowym zmianom w kierunku zawodowstwa. Wiąże się to ra.ln. z dysponowaniem specjalistami z różnych dziedzin i zmniejszaniem zakresu decyzji oraz przejmowaniem niektórych funkcji decyzyjnych przez pracowników. Kierownik coraz częściej podejmuje przede wszystkim decyzje strategiczne, decyzje w sprawach nagłych 1 sytuacjach awaryjnych, a w bieżących sprawach funkcje decyzyjne przejmują podlegli mu pracownicy. Demokratyczny styl kierowania sprzyja rozwojowi osobowości pracownika 1 zwiększa jego satysfakcję z wykonywanych zadali Dostrzegalne są przeobrażenia charakteryzujące się pogłębianiem partnerstwa, skupianiem uwagi na potrzebach współpracowników, podnoszeniu poziomu wykształcenia i jakości pracy, współdziałania i kultury współżycia oraz eliminowaniu barter komunikowania się. jak np. nieumiejętności współpracy, nieznajomości języków obcych, a także zrozumieniem. że kierowanie w administracji to pole stałej walki, nie jednej bitwy.