052 5

102 identyfikacja

w drugim znaczeniu ma być lemu celowi podporządkowany. Obejmuje on m.in. takie cele, jak zdobycie możliwie wszechstronnej wiedzy o różnych dziedzinach rzeczywistości, emocjonalne utożsamianie się z własnym społeczeństwem, z własnym narodem i innymi narodami rządzącymi się wg zasad sprawiedliwości społecznej lub walczącymi o uznanie tych zasad, jak również działalność będącą konsekwencją tego utożsamiania, wreszcie przygotowanie się do pracy i obrony własnego kraju. W trzecim znaczeniu i.w. to -* wzór osobowy przez kogoś ucieleśniony. Może nim być zarówno bohater powieści, filmu czy widowiska telewizyjnego, jak i postać historyczna albo współcześnie żyjący wybitny człowiek. Nadawanie szkołom imion wybitnych ludzi symbolizuje właśnie ten ostatni rodzaj i.w.

identyfikacja [łac. idem — ten sam], utożsamianie się jednej osoby z poglądami, przekonaniami czy postawami innych osób lub grup społecznych, oparte na wspólnej motywacji. Podstawę i. stanowią silne więzi uczuciowe łączące osobę utożsamiającą się — z kimś innym, np. rodzica z dzieckiem lub odwrotnie, ucznia z nauczycielem lub z bohaterem powieści; w przypadku i. z grupą czynnikiem doniosłym jest wspólność celów i zasad działania, może to być np. utożsamianie się kandydata na nauczyciela z grupą zawodową nauczy-czycieli, członka organizacji — z ogółem członków. Niekiedy pojawia się tak silna i., że jednostka naprawdę uważa się za inną osobę lub jakiś przedmiot; jest to już rodzaj zaburzenia psychicznego.

IEA -» International Association for EvaIuation pf Educational Achic-vement.

I.I. -* iloraz inteligencji.

niłch Ivan (ur. 1926 w Wiedniu, w rodzinie chorwackiej), socjolog i pedagog; doktorat z zakresu filozofii uzyskał w Salzburgu, obok filozofii studiował historię i teologię. Jako kapłan i uczony kierował Uniw. Katolickim w Portorico. Zasłynął jako organizator badawczo-informacyjnego ośrodka w Cucmavacc (Meksyk), gdzie prowadzono badania nad szkodliwymi dla ludzi skutkami cywilizacji przemysłowej. Hasła walki z tymi skutkami i powrotu do natury znalazły szerokie odbicie w pracach I., obejmujących zagadnienia szkolnictwa i oświaty, transportu i komunikacji oraz służby zdrowia. Największy rozgłos przyniosła mu książka Dcschooling Society (1961), w której obnażył wszystkie braki szkoły w krajach kapitalistycznych i domagał się likwidacji szkół. Inne prace: Celebraiion of Auarencss (1969), Tools for Convtvialiiy (1973), Nemezis medicale— rexpropriaiion de la sanie (1975).

iloraz inteligencji (I.I.), przyjęty w psychologii wskaźnik poziomu -* inteligencji, który wyraża stosunek wieku umysłowego, określonego za pomocą badań odpowiednio wy standaryzowanymi testami, do wieku życia, pomnożony przez 100. Tak więc przy rozwoju normalnym I.I. wynosi 100, gdy wiek umysłowy jest wyższy od wieku żyda — ponad 100, gdy niższy — poniżej 100.

indyjski system szkolny 103

ilustratywna poglądowość -• poglądowość ilustratywna. immatrykulacja (łac.], wpisanie kandydata na listę rzeczywistych studentów danej szkoły wyższej.

impreza szkolna, udział uczniów w organizowanym przez szkołę, zwykle jednorazowym, zgromadzeniu w charakterze widzów bądź wykonawców. I.sz. jest formą -♦ pracy pozalekcyjnej, której celem jest rozwijanie samodzielności i samorządności uczniów oraz ideowe wychowanie młodzieży, niekiedy zaś gromadzenie funduszów na akcję letnią lub inne potrzeby młodzieży.

inauguracja [łac. inaUguratio), uroczyste zapoczątkowanie czegoś ważnego; uroczyste otwarcie roku akademickiego w uniwersytecie lub w innej uczelni wyższej.

indeterminizm (od łac. m — nie, deurminare — określać], pogląd filozoficzny, zgodnie z którym żadne zjawisko (zdarzenie) nic jest jednoznacznie wyznaczone przez warunki sytuacji, w jakiej przebiega; i. skrajny w ogóle nic uznaje obiektywnych prawidłowości przebiegu zjawiska, tj. całkowicie odrzuca zasadę przyczynowości, i. umiarkowany przyjmuje możliwość istnienia tych prawidłowości w pewnych dziedzinach, np. w sferze zjawisk fizycznych, lecz zarazem odrzuca tę możliwość w sferze zjawisk społecznych. Kierunkiem filozoficznym przeciwstawnym i. jest -* determinizm.

indukcja (łac. inductio — wprowadzenie]: 1) metoda postępowania naukowego w naukach empirycznych (indukcyjnych), oparta na -* obserwacji i -* eksperymencie; 2) rodzaj wnioskowania, które polega na formułowaniu wniosków ogólnych z przesłanek będących poszczególnymi przypadkami tych wniosków, np. jedno, drugie, trzecie itd. dziecko o I.I. poniżej 20 nie mówi, a więc dzieci o I.I. poniżej 20 nic posługują się mową artykułowaną. Jest to przykład i. cnumcracyjnej, w której twierdzenie ogólne powstaje w drodze uogólnienia „wyliczonych” uprzednio jednostkowych zdań spostrzeżeniowych. W odróżnieniu od niej i. eliminacyjna, oparta na kanonach Milla, polega na rozpatrywaniu wszystkich warunków badanego zjawiska i kolejnym eliminowaniu tych, które go nic wywołują lub nań nie wpływają.

indyjski system szkolny, tradycje oświatowe Indii sięgają okresu P-n.c., pod rządami kolonialnymi dość dobrze rozwinięty system szkolny całkiem podupadł. Po uzyskaniu niepodległości rozpoczęto walkę z analfabetyzmem oraz szeroką realizację programu tzw. Basic Education, który opracował Gandhi. Wprowadzony do szkoły elementarnej dla dzieci w wieku 6-11 lat program ten łączy kształcenie ogólne z pracą produkcyjną dzieci. Rozbudowano również szkolnictwo średnie ogólnokształcące i zawodowe, w którym jednakże procent dziewcząt jest 4-, a nawet 5-krotnic niższy od procentu chłopców. Jeszcze większa dysproporcja na niekorzyść kobiet występuje na studiach wyższych. Prowadzą je licztyr uniwersytety oraz inne szkoły wyższe, których jest ponad I tys. Nauka w szkołach wyższych i średnich odbywa się