085 6

Beata Łaciak

cianą i systematycznie ćwicząc {Klan). W filmach i serialach stałą troskę o to, by nie przytyć, wykazują przede wszystkim bardzo młode kobiety. Na ekranie wielokrotnie pojawiają się szczupłe nastolatki czy dwudziestokilku-latki, które rezygnują ze słodyczy, jedzą bardzo mało i twierdzą, że się odchudzają lub są na diecie {Klan, Złotopolscy, Plebania).

Z badań ankietowych wynika również, że schudnięcie jest najczęściej (53%) pożądaną zmianą w wyglądzie, której respondenci chcieliby dokonać. Przy czym zdecydowanie częściej pragną tego panie (63%) niż panowie. Także opisując piękne kobiety i przystojnych mężczyzn, badani skupiali się przede wszystkim na sylwetce. Zgodnie z tą charakterystyką mężczyzna powinien być wysoki (76%), muskularny (37%), szczupły (37%), zgrabny (27%); kobieta zaś przede wszystkim powinna być zgrabna (63%), szczupła (53%), wysoka (29%) i mieć zgrabne nogi (29%)¹. Mimo że wysportowana, zgrabna sylwetka jest tak ceniona przez ankietowanych, to rzadko podejmują oni jakiekolwiek działania, by poprawić własny wygląd. Tylko 26% badanych kiedykolwiek korzystało z siłowni, 17% z salonu kosmetycznego, 16% z solarium, 12% z zajęć fitness czy aerobiku, a 6% z zabiegów odchudzających².

Anoreksja i bulimia - uboczne skutki kultu szczupłej sylwetki

Przymus, aby mieć szczupłą sylwetkę, prowadzi do poszukiwania różnych sztucznych sposobów jej osiągania. W analizowanej prasie można znaleźć artykuły ostrzegające przed odwadniającymi ziołami, jednoproduktowymi dietami, zbyt długo trwającymi głodówkami czy zabiegami przeczyszczania jelit, które mogą doprowadzić do poważnych chorób. Wielość tego typu tekstów w analizowanej prasie oraz reklam różnych specyfików ujawnia, że zapotrzebowanie na wszelkiego rodzaju „cudowne" środki odchudzające jest ogromne, a ludzie pragnący osiągnąć wymarzoną sylwetkę gotowi są nawet narażać swoje zdrowie czy życie.

Pogoń za współczesnym kanonem pięknej figury stała się także jedną z przyczyn różnego rodzaju zaburzeń odżywiania - anoreksji, bulimii, kom-pulsywnego objadania się. Choroby te nie powstały rzecz jasna w ostatnim dziesięcioleciu, ale częstość zapadania na nie wyraźnie wzrosła. Na początku lat dziewięćdziesiątych właściwie brak w analizowanej prasie artykułów dotyczących anoreksji czy bulimii. Dziesięć lat później można ich znaleźć wiele. Są w nich opisywane objawy chorób oraz ich przyczyny związane zarówno ze współczesnym ideałem bardzo szczupłej sylwetki, jak I problemami rodzinnymi. Zawierają także wskazówki, gdzie szukać pomocy.

Z materiałów prasowych wynika, że zarówno anoreksja, jak i bulimia występują coraz częściej, ich leczenie jest trudne i długotrwałe, a w Polsce, choć problem również wzrasta, brak jest skutecznych metod leczenia. W jednym z artykułów czytamy:

Co ponad sto lat temu było ciekawostką medyczną, dziś nabiera cech epidemii. Przypadków anoreksji notuje się na świecie coraz więcej. W latach siedemdziesiątych w USA chorowało na nią 0,4 procent młodzieży, dzisiaj aż 4 procent. Coraz więcej jest ich też w zachodniej Europie, Japonii, Hongkongu³.

Przypadki anoreksji historia notuje już w I w n.e., a bulimii w wieku IX. Tyle że wtedy były to przypadki, a dziś to już niemal epidemia⁴.

Liczba anorektyków rośnie wraz z dobrobytem. W Polsce to dziś już jeden procent populacji. W szkołach baletowych, na kursach dla modelek, a ostatnio też wśród lekkoatletek ten procent jest jeszcze wyższy⁵.

Obok takich artykułów można znaleźć zwierzenia i opisy historii z życia, zwykle młodych kobiet, które cierpią na anoreksję lub bulimię, nie radzą sobie z tym problemem, a jednocześnie nie mogą znaleźć skutecznej pomocy:

Jej zmagania z bulimią i anoreksją trwają już ponad siedem lat. Dziewczyna jest wykończona psychicznie i fizycznie⁶.

Nie zdawałam sobie sprawy z zagrożenia. Córka poszła zdrową ścieżką: aerobik, ćwiczenia, dieta. Pięknie schudła i to dostarczyło jej takiej masy satysfakcji, że w euforii przeleciała metę. Poszło błyskawicznie. (...) Była całkowicie wycieńczona. Jadła tylko jeden typ białego serka i nic więcej⁷.

Julia od siedmiu lat cierpi na zaburzenia jedzenia. Wielokrotnie szukała pomocy, bez skutku. Ucieszyła się, że może opowiedzieć swoją historię, bo uważa, że jej choroba jest „cichym problemem” wielu dziewczyn w Polsce. Cichym - bo chore się wstydzą. A przecież anoreksja i bulimia naprawdę zabijają kobiety. Ludzie uważają często, że to fanaberie rozpuszczonych dziewczyn⁸.

85

1

   Stosunek do własnego ciała - ideał pięknej kobiety...

2

   Dbałość o sylwetkę, komunikat CBOS. oprać. K. Biały, Warszawa 2003.

3

   Anoreksja i bulimia. Samobójstwo na raty. „Życie na Gorąco" 2003, nr 2, s. 36.

4

   M. Samer. Wielki głód. wielkie żarcie. „Wysokie Obcasy", dodatek do „Gazety Wyborczej”. 10 listopada 2000, nr 263. s. 28.

5

   Gdy obsesją dziecka staje się dieta. Anna Bikont w rozmowie z Ryszardem Praszkiorem, „Wysokie Obcasy", dodatek do „Gazety Wyborczej", 4 listopada 2000, nr 258, s. 40

6

   M. Potrzebowska. Chciałam być szczupła i zawojować świat. „Przyjaciółka" 2001, nr 23-24, s. 54.

7

   M. Terlecka-Reksnis, Festiwal kompromisów, „Twój Styl" 2001, nr 7. s. 48.

8

   M. Samer. Wielki głód ... s. 28.