093 5

Beata Łaciak

kładem obyczajów propagowanych, realizowanych nie powszechnie, a jedynie przez społeczne elity:

Podobnie jak w krajach rozwiniętych, aktywność fizyczna i dbałość o sprawność ruchową, są w dużej mierze elementem stylu życia przede wszystkim ludzi wykształconych, mieszkańców dużych miast, zaliczających się do grup społeczno-zawodowych o wysokim statusie społeczno-majątkowym¹¹².

Warto jednak pamiętać, że zwykle elity odgrywają istotną rolę w kształtowaniu nowych wzorów obyczajowych.

Chirurgia plastyczna

Oprócz naturalnych sposobów troski o urodę w ostatnich dziesięcioleciach pojawiły się także nowe sposoby korygowania wyglądu twarzy czy figury z pomocą chirurgii plastycznej oraz różnych specjalistycznych zabiegów z zakresu medycyny kosmetycznej. W Polsce w ciągu ostatnich kilkunastu lat nastąpił bardzo wyraźny wzrost zainteresowania tą dziedziną. W analizowanej prasie na początku lat dziewięćdziesiątych można znaleźć pojedyncze artykuły w „Twoim Stylu" poświęcone zabiegom chirurgicznym poprawiającym wygląd. Dotyczą one między innymi korekty biustu. Zabieg jest prezentowany jako współcześnie dość prosty, ale jednocześnie zwraca się uwagę na różne mogące wystąpić komplikacje. Przedstawiane w prasie osoby, które poddały się upiększającym korektom chirurgicznym, to przede wszystkim zachodnie gwiazdy filmu i estrady. Na przełomie wieków o zabiegach z zakresu chirurgii plastycznej i medycyny kosmetycznej pisze się dosyć często. Obok artykułów szczegółowo omawiających operacje plastyczne, są zamieszczane wywiady z chirurgami, którzy potwierdzają rosnące zainteresowanie wśród Polaków zabiegami poprawiającymi wygląd:

Na Zachodzie pacjenci często się chwalą, że mają dobrego chirurga, który im zrobił to czy tamto. To bardziej naturalne niż udawanie, że któregoś dnia po prostu obudzili się z prostym nosem lub większym biustem. Pamiętający siermięgę socjalizmu Polacy nadal uważają operację plastyczną za przejaw próżności lub rozpaczy. Ale to się zmienia. Wraz z filiami zachodnich firm w Polsce rozpowszechniły się nowe standardy sposobu bycia i wyglądu. Dobrze jest wyglądać dobrze. (...) Moje pacjentki to głównie kobiety nieco po czterdziestce, wykształcone (...) Coraz częściej operowani są mężczyźni. Młodym robimy głównie oczy i uszy. nieco starszym brzuchy, a panom po pięćdziesiątce liftingi’¹³.

^1.2    Tamże. s. 6.

^1.3    Dobrze jest wyglądać dobrze. Z dr. Andrzejom Sankowskim rozmawiał Artur Włodarski. „Wysokie Obcasy", dodatek do „Gazety Wyborczej". 22 lipca 2000. nr 170. s. 20.

W Polsce - twierdzi przewodniczący sekcji medycyny estetycznej Polskiego Towarzystwa Lekarskiego - rośnie zapotrzebowanie na tego typu zabiegi. O ile kiedyś „urodę poprawiały" sobie głównie gwiazdy filmu i sceny oraz osoby bardzo zamożne, o tyle dzisiaj pod skalpel trafiają już przedstawiciele klasy średniej¹¹⁴.

Na podstawie tych wypowiedzi można sądzić, że w Polsce rośnie zainteresowanie korektą własnego wyglądu, ale jednocześnie ciągle jest to rzeczą jeśli nie wstydliwą, to przynajmniej na tyle intymną, że się ją ukrywa. Nawet jeśli taka jest postawa przeciętnego pacjenta korzystającego z chirurgii plastycznej, to bohaterowie artykułów prasowych coraz częściej wyrażają się o możliwościach korzystania z takich usług z pełną akceptacją. Na łamach analizowanych periodyków można przeczytać takie wypowiedzi:

O poprawieniu urody skalpelem myślę z dużą tolerancją. Ma dla niektórych olbrzymie znaczenie psychiczne. Dla innych jest warunkiem dalszego uprawiania zawodu¹¹⁵.

Nie potępiam liftingu. Możliwości zrobienia sobie operacji plastycznej nie mówię nie¹¹⁶.

Oprócz takich deklaracji znajdujemy także zwierzenia osób, które poddały się korekcie urody i są z tego zadowolone. Niektórzy wręcz entuzjastycznie opowiadają o swoich doświadczeniach:

Po miesiącu z hakiem od dermabrazji człowiek czuje się jak nowo narodzony, tryska humorem i optymizmem, gotów jest do podjęcia wszelkich nowych wyzwań¹¹⁷.

Bohater jednego z reportaży, młody mężczyzna nie zrezygnował z kolejnych zabiegów nawet wówczas, gdy pierwszy z nich okazał się niepowodzeniem, a jego efekty musiał likwidować kilka lat. Czytamy, że:

Po udanej operacji nosa zdecydował się jeszcze na liftino twarzy, wstawienie silikonowych kości policzkowych, powiększenie i zmianę kształtu ust¹¹®.

Liczba i różnorodność proponowanych zabiegów wyraźnie wzrasta. Na początku lat dziewięćdziesiątych w prasie pisano przede wszystkim o korektach nosa czy powiększaniu biustu. Na przełomie wieków zarówno artykuły, jak i reklamy prasowe informują, że za pomocą operacji chirurgicznych można zlikwidować zmarszczki i zwisający podbródek, zmniejszyć, powiększyć lub ujędrnić piersi, wyszczuplić uda, spłaszczyć brzuch, skorygować usta, nos, oczy czy uszy. Dowiadujemy się, że:

^1.4    Wyneibtć ciało skalpelem. „Życie na Gorąco" 2003. nr 18. s. 36.

^1.5    I. Kondrat. Jaki charakter, taki wygląd. „Twój Styr 2000, nr 3. s. 124.

^1.6    I. Kondrat. Nie muszę być piękna. „Twój StyP 2000, nr 3. s. 125.

¹¹⁷ A. i M. Bojarskie. Kobieta zmienia skórę. „Twój StyP 2000. nr 5, s. 207. ^,1® P. Kluczek-Sawa. Góralski nos. „Życie na Gorąco" 2003. nr 43. s. 9.

93