1 2018

W końcowej fazie okresu dorastania, pod wpływem bodźców płynących ze środowiska rodzinnego, wychowawczego i rówieśniczego, coraz mocniej kształtują się uczucia wyższe młodzieży: moralne, społeczne, etyczne i estetyczne, znajdując swój wyraz w poszukiwaniu rozwiązań problemów etycznych i niesprawiedliwości społecznej, przynależności do formalnych bądź nieformalnych organizacji, czy kierunku filozoficznego zgodnego z uwewnętrznionym systemem wartości.

Zabawa

Istotnym czynnikiem, mającym wpływ na pełny rozwój psychospołeczny, jest zabawa jako forma aktywności przygotowującej dziecko do życia w społeczności, a jednocześnie usprawniającej jego motorykę (zabawy ruchowe) i stymulującej funkcje intelektualne (gry i zabawy umysłowe). Zabawa jest zarazem aktywnością dostarczającą przyjemności i zaspokajającą liczne potrzeby psychiczne dziecka.

Z prostych manipulacji przedmiotami w wieku niemowlęcym wykształcają się w wieku poniemowlęcym i przedszkolnym różne typy zabaw:

•    Zabawy manipulacyjne, najbardziej charakterystyczne. Mają wielkie znaczenie dla rozwoju ruchów dłoni i palców oraz poznawania różnych właściwości przedmiotów.

•    Zabawy konstrukcyjne - najczęściej są to budowle z klocków lub piasku. Kształcą precyzję ruchów, koordynację wzrokowo-ruchową, a przy tym także myślenie i wyobraźnię, uwagę, wytrwałość i planowanie.

•    Zabawy mchowe - np. jazda na 3-kołowym rowerze, huśtanie się na desce, zjeżdżanie po pochylni itp. Ćwiczą koordynację ruchów, utrzymywanie równowagi, a także odwagę i samodzielność dziecka.

•    Zabawy tematyczne - od naśladowania prostych czynności dorosłych do złożonych zabaw „w coś” lub „w kogoś”, czyli zabawy „w rolę” - „w dom”, „w sklep”, „w doktora”, „w Zorro”, „w bohaterów seriali telewizyjnych” itp.

Początkowo dzieci bawią się same lub z udziałem dorosłego. W 3-4 r.ż. chętnie bawią się w towarzystwie rówieśników, lecz jest to zabawa „obok”, tzn. każde dziecko bawi się samo i po swojemu. Dopiero pod koniec wieku poniemowlęcego i w wieku przedszkolnym zaczynają bawić się razem z innymi dziećmi i rozwijają się zaczątki współdziałania. Wraz z tym powstaje konieczność dostosowywania się do innych uczestników zabawy, przy czym część dzieci wykazuje wyraźną chęć do rządzenia i narzucania innym swoich reguł zabawy.

W młodszym wieku szkolnym pojawiają się zabawy zespołowe, oparte na określonych regułach i zasadach, których wszyscy uczestnicy muszą przestrzegać. Są to głównie zabawy' ruchowe z dużymi elementami współzawodnictwa i rywalizacji oraz złożone zabawy tematyczne - „w podróż”, „w wojnę”, „w szkolę” itp. Ponieważ nauka szkolna pochłania coraz więcej czasu, z konieczności czas przeznaczany na zabawę ulega skróceniu, a zabawa staje się formą relaksu i odpoczynku od aktywności podstawowej - nauki. W tym

30