100�53

Młoda Polska

zatem zrealizować tylko w sferze transcendencji, poprzez zanegowanie cielesności. Modernistyczny dramat pici - uświadomienie sobie odmienności płciowej jako tra-gicznego rozdarcia - znajduje u Przybyszewskiego rozwiązanie ąuasi-teologjczne.

Poematy prozą w sposób najbardziej wyraźny realizują postulowaną przez autora ConSteor „sztukę wykrzyku duszy”. Te „wybuchowe rapsodie”, jak określił je sam autor, są eksplozjami Ja podświadomościowego, wydobywaniem na jaw głębinowych treści psychiki, nie kontrolowaną przez intelekt ekspresją libidalnej energii. Utwory Przybyszewskiego, rozsadzające wszelkie gatunkowe wzorce, zdecydowanie wyróżniają się spośród obfitości prozy poetyckiej, jaka pojawiła się w literaturze polskiej i europejskiej przełomu wieków. Są formami hybrydycznymi, w których styl wysoki zderza się z niskim, silna metaforyzacja języka, z przewagą ekspte-sjonistycznych tropów, splata się z rzeczową (głównie medyczną) terminologią. Owa niejednorodność wyraźna jest również w pokładzie emocjonalnym utworu, na który składają się uczucia wewnętrznie sprzeczne: ból i rozkosz, wstręt i pożądanie, miłość i nienawiść. Oryginalność Przybyszewskiego polegała także na tym. że będące w powszechnym użyciu dekadenckie motywy i symbole wprowadzał w obrazowe konteksty obdarzone niezwykłą dynamiką (niesłychanie sugestywne

wizje ekspresjonis' rojących przestrze się zasadą, którą i pisaniu, z Tako mowalo nie tylkc tu wydaje się szc zowania, które b Najsilniej owt ska 1900), utwo który pod wzglę z powodu znać „sataniczną” ki wampiryczne p i śmierci. Tęskr kocha swoją si la”, jakby prav gu. Ale Przyb; projekcją ukr lat później po haterami - ot sadomasochii w przestrzeń (żeński elem ni dokonują nia osobowe strzegąc jaki bliwego twó ski dokonuj mości epoki si „akcję” i w stanach g co jest nap na destruki wariantach

Powieść skiej spuść wanej kon szewski pi

♦ Kazimierz Sichulski, Na dnie rozpaczy, Lwów 1911, litografia. (Kraków, Biblioteka Jagiellońska)