184,185

184 Pomoc dla uzależnionych

do szukania zadowolenia w jednej tylko sferze. Nic dżin nego, że nie jest to życie zbyt ciekawe.

Jak powinna wyglądać pomoc rodziców?

Wiele różnych sygnałów może uświadomić rodzicom, że ich dziecko zażywa narkotyki. Zmiana zachowania, zmienione pory snu, chodzenie po domu w nocy, poważne trudności z obudzeniem się rano i jeszcze większe ze wstawaniem, brak apetytu i chudnięcie (albo odwrotnie - pochłanianie gór jedzenia), zmienne humory i nieoczekiwane zachowania, senność i apatia, ale też nerwowość i drażliwość; zmniejszone możliwości koncentracji; nienaturalna bladość i ciągłe zmęczenie; brak zainteresowań i częste zmiany kolegów-; podejrzane, tajemnicze zachowanie.

Te niezbyt precyzyjne wskazówki mogą zyskać na znaczeniu, gdy okaże się również, że syn czy córka ma niższe wyniki w nauce, na lekcjach odpowiada niewyraźnie, porusza się ślamazarnie. Najważniejsze jednak są oczywiście bezpośrednie dowody: dziwnie wyglądające niedopałki papierosów, proszek w zwitkach papieru, małe plastikowe torebki, tabletki lub kapsułki. Ci, którzy regularnie wdychają rozpuszczalnik, często pozostawiają wyraźne ślady: podejrzany zapach wydobywający się z łazienki lub dziwny zapach oddechu, w koszu na śmieci plastikowe torby, puszki, butelki lub szmaty; plamy na ubraniach lub pościeli, wypłowiałe rękawy (od ukradkowego wdychania); wypryski lub ranki w okolicach nosa i ust, popękane czy wysuszone usta, chroniczny kaszel i przeziębienie. Odkrycie igieł, strzykawek lub ampułek świadczy o tym, że problem jest poważny.

W jaki sposób rodzice powinni zareagować na sygnały, które świadczą o tym, że dziecko zażywa narkotyki? Z kilku powodów nie należy reagować zbyt gwałtownie. Po pierwsze, niektóre z tych sygnałów są równocześnie oznakami normalnego dorastania. Jeśli jednak są to objawy narkomanii, trzeba naprawdę uważać, aby nie pogorszyć sytuacji. Gniew lub użycie siły mogą spowodować zbyt duże napięcie u dziecka, zwłaszcza jeśli wzięło ono narkotyk niedawno. Strach lub zdenerwowanie może doprowadzić do ataku serca, jeśli dziecko jest pod wpływem kleju, albo wywołać groźny atak paniki, jeżeli znalazło się pod silnym wpływem LSD.

A więc przede wszystkim spokój. Badania dowodzą, że więcej niż jedna trzecia uczniów przynajmniej raz próbowała narkotyków przed ukończeniem szkoły i że większość / nich wyszła z tego bez szwanku. Najlepiej więc wysłuchać, co dziecko ma do powiedzenia, spróbować zrozumieć jego niepokoje i konflikty, i pomóc mu w znalezieniu praktycznych rozwiązań jego problemów. Zdobycie zaufania dziecka, nawiązanie z nim lepszego kontaktu i przywrócenie mu nadziei pozwoli ocenić, jak głębokie jest ewentualne uzależnienie dziecka. Konieczna też jest współpraca, mająca na celu zmianę hierarchii potrzeb dziecka.

Groźby lub kary przynoszą wyłącznie krótkotrwałe i powierzchowne rezultaty. Ważny jest przepływ informacji -w obu kierunkach - gdyż nastolatki często wiedzą dużo więcej o narkotykach sprzedawanych na ulicy niż ich rodzice czy nauczyciele (a także lekarze). Właśnie z powodu braku normalnej wymiany informacji większość przedsięwzięć edukacyjnych związanych z narkotykami nie przynosi pozytyw-nych rezultatów. Istotna jest także wiarygodność argumentów - powinny bezpośrednio dotyczyć życia nastolatków i prowokować dyskusję wśród rówieśników. Na przykład mówienie o tym, że marihuana przyczynia się do rozwoju raka płuc lub choroby umysłowej, raczej nie wywoła żadnej reakcji uczniów, ale fakt, że może ona ograniczyć zdolność uczenia się lub obniżyć wyniki osiągane w sporcie prawdopodobnie bardziej przyciągnie ich uwagę.

Kiedy już podejmiemy współpracę z dzieckiem, powinniśmy działać proporcjonalnie do skali problemu. Ogólnie mówiąc, celem naszego działania jest wzmocnienie zaufania i poczucia godności własnej u syna czy córki, co inożna osiągnąć właśnie przez okazanie mu zrozumienia, a nie uciekanie się do kary i kontroli. Dobrze jest namówić dziecko do pisania pamiętnika, co pomaga niekiedy zrozumieć problem zarówno rodzicom, jak i dziecku. Zresztą pisanie pamiętnika jako forma uświadamiania sobie faktów może mieć znaczenie terapeutyczne. Potrzebna bywa dyskusja na temat różnych sposobów rozwiązania poszczególnych problemów, ale