102 2

102 3. Preparaty kosmetyczne i ich zastosowań a

1.2. Woda w praktyce kosmetycznej

Woda w użytku wewnętrznym służy nie tylko całemu organizmowi do zachowania zdrowia, ale również do zachowania urody skóry. Picie co najmniej 2 litrów wody dziennie jest zdrowe i wskazane z punktu widzenia kosmetyki. Część kuracji kosmetycznych często opiera się na piciu wód mineralnych i leczniczych, herbat owocowych i ziołowych lub serwatki. Woda bierze udział praktycznie we wszystkich procesach fizjologicznych zachodzących w skórze. Jest składnikiem strukturalnym białek warunkującym ich właściwości fizyko-chemiczne. Woda zawarta w ke-ratynie nadaje skórze gładkość. Jest też środowiskiem, w którym zachodzą reakcje enzymatyczne dostarczające energii, składników budulcowych i elementów niezbędnych do wzrostu i odnowy tkanek. Ważnym czynnikiem regulującym przepływ składników między poszczególnymi obszarami skóry oraz uruchamiającymi bodźce nerwowe sterujące różnymi procesami jest ciśnienie osmotyczne. Woda w organizmie odgrywa też zasadniczą rolę w ter-moregulacji. Podwyższenie temperatury ciała, np. w czasie wysiłku fizycznego, powoduje zwiększone wydalanie wody (pot), a jej odparowanie wymaga ciepła i w ten sposób następuje ochłodzenie skóry i całego organizmu.

Ciepła woda i para wodna zmiękczają warstwę rogową naskórka i dzięki temu zabieg oczyszczający jest łatwiejszy do wykonania dla kosmetyczki i mniej bolesny dla klienta. Po napęcznieniu skóra lepiej wchłania substancje czynne rozpuszczalne w wodzie. Woda działa na skórę podczas kąpieli, biczów wodnych, stosowana jest też do obmywania oraz kompresów i okładów, a także kąpieli parowych.

Kuracje wodne spełniają dwa zadania:

1.    Nerwy skórne są najpierw pobudzane przez temperaturę i dotyk, a następnie przekazują te impulsy przez autonomiczny układ nerwowy organom wewnętrznym.

2.    W czasie i po zabiegach wodnych naczynia krwionośne skóry mogą przejąć prawie jedną trzecią objętości krwi, co w znacznym stopniu odciąża serce i układ krążenia. Wyjątek stanowią długie kąpiele gorące. Prysznic i kąpiele o zmiennej temperaturze oraz sauna wzmacniają układ naczyniowy i odpornościowy, poprawiają samopoczucie, wspierają skórne procesy metaboliczne oraz wydalanie zbędnych produktów przemiany materii. Zmienna temperatura pobudza nadnercza do wydzielania hormonu stresu -adrenaliny. Dzięki temu organizm uczy się odpowiednio reagować w sytuacjach stresowych. Ludzie uodpornieni lepiej reagują np. na zmianę pogody.

Działanie kąpieli wodnych zależy od temperatur wody i dodatków. Zimne kąpiele poniżej 15°C działają pobudzająco na układ nerwowy i przemianę mata rii i dlatego są wskazane dla chorych na cukrzyce czy reumatyzm.

Ciepłe kąpiele 33-37°C rozluźniają mięśnie, rozsze rzają naczynia krwionośne i działają uspokajająco ra układ nerwowy. Łagodzą też zapalenia skóry, zab-rżenia snu, przewlekłe dolegliwości nerkowe, zapalenia i zesztywnienie mięśni, ścięgien i stawów. Gorące kąpiele, powyżej 38°C, działają stymulująco ra cały organizm, ale nie są zalecane.

Kąpiele o zmiennej temperaturze wzmacniają obwodowy przepływ krwi i pobudzają układ oddechowy. Przy zbyt wysokim lub zbyt niskim ciśnieniu tętniczym stopniowe podnoszenie bądź obniżanie temperatury wody wzmacnia układ krążenia oraz reguluje jego zaburzenia.

Kąpiele z różnymi dodatkami wpływają na skórę i cały organizm, np. z mlekiem i olejkami zmiękczają i wygładzają skórę. Do łuszczącej się skóry i skłonnej do zanieczyszczania zaleca się dodanie dc kąpieli mąki owsianej lub pszennej ze względu na jej działanie adsorpcyjne. Do wanny napełnionej wodą wkłada się lniany worek napełniony mąką, a następnie kilka razy dokładnie go wyciska.

Kąpiele z dodatkiem soli mają działanie odwadniające i odtruwające, wpływają także na zmniejszenie masy ciała. W zależności od masy ciała należy w gorącej wodzie rozpuścić 1-2 kg soli kuchennej. Uwaga! Gwałtowne odwodnienie może prowadzić do znacznych zaburzeń krążenia. Kąpiele z dodatkiem soli zaleca się w łuszczycy i innych chorobach skóry. W tym celu rozpuszcza się 150 g soli morskiej lub kuchennej i dodaje do wody. Kąpiel powinna trwać do 20 min. Przy chorobach skóry wskazane są również okłady z soli, ponieważ łagodzą one swędzenie.

Kąpiele w pianie działają odprężająco. W zależności od dodanych środków działają wygładzająco, pobudzająco, odprężająco, ściągająco, gojąco, łagodząco itd. Do kwaśnych kąpieli dodaje się sok z cytryny lub ocet winny, które dzięki swoim właściwościom ściągającym nadają się szczególnie do skóry tłustej i zanieczyszczonej. Stymulują i regulują różne funkcje organizmu.

Kąpiele kwiatowe i ziołowe. Ich działanie zależy od sposobu przygotowania. Rozróżniamy m.in.: napar, wywar, macerat, wyciąg roślinny (ekstrakt). Napar otrzymuje się przez zalanie gorącą wodą różnych części roślin (kwiaty, liście, łodygi, korzenie lub nasiona), następnie pozostawia się do naciągnięcia i od-cedza. Naparem jest herbata parzona np. w szklan-