105 4

Ze zjawiskiem adsorpcji spotykamy się wówczas, gdy siły międ/yc/ąMeczkowc rozpuszczalnika są większe od sił międzycząsteczkowych ciała rozpuszczanego. Substancja rozpuszczana gromadzi się wtedy na powierzchni rozpuszczalnika: powierzchnia U wzbogaca się substancją adsorbowaną. Jeżeli ciałem adsocbującym jest ciecz, warstwa adsorbowana zmniejsza napięcie powierzchniowe cieczy. Na przykład kwasy tłuszczawy na powierzchni wody znacznie zmniejszają jej napięcie pow ierzchniowc. Zjawisko to odgrywa ważną rolę w procesie oddychania.

Wyjątkowo zachowują się mocne elektrolity. które mogą nawet zwiększać napięcie pow ierzchniow c wody. Wiąże się to z silnym powinowactwem jonów do polarnych cząsteczek wody. Jony są wciągane w głąb roztworu, w tym przypadku mówi się. że jony są silnie hydrofitowe Zupełnie odmiennie jest w przypadku związków organicznych. Zaw ierają one /trupy alkilowe. które są hydrofobowe.

Zjawisko zmniejszania napięcia powierzchniowego jest nazywane aktywnoiciy powierzchniowy. Można stwierdzić, że cząsteczki zbudowane z długich łańcuchów węglowodorowych, zawierających z jednej strony łańcucha grupy hydrofilowe. a z drugiej hydrofobowe, grupami hydrofitowymi są wciągane do wody. grupy hydrofobowe zaś są silnie z niej wypychane. Następuje zmniejszanie napięcia powierzchniowego w-ody. Działanie mydła i środków piorących polega między innymi na zmniejszaniu napięcia powierzchniowego wedy.

Warstwa monomolckulama

Niektóre substancje, zwłaszcza organiczne, na przykład kwasy tłuszczowe, mają właściwości amfipatyczne (amftftlne). polegające na tym. że jeden koniec związku łańcuchowego ma właściwości polarne i wykazuje powinowactwo do wody - zwany jest końcem hydrofitowym.

W kwasach tłuszczowych jest to giupa COOH Drugi koniec jest końcem hydrofobowym, unikającym zetknięcia się z wodą. W kwasach tłuszczowych jest to łań-

KoOce hydrofobowe

Kooce

hydratowa

Hyc. 111 Wantwa jcdnoc/ątfeczkowa kwasu tłuszczowego. Na powierzchni wody końce hydrofilowe zwrócone do wody. hydrofobowe - od wody.

105