143

142

zmiany i ulepszenia klasyfikacji tej grupy skal nie przestał istnieć. Wiadomo było od początku, że skały wulkaniczne często zawierają szkliwo, a niekiedy mogą być tak wykształcone strukturalnie, że nie można ustalić ich składu mineralnego. Dlatego też członkowie komisji po licznych kolejnych spotkaniach ustalili, że o ile ilościowe ustalenie składu mineralnego jest możliwe, skały wulkaniczne należy klasyfikować i nazywać zgodnie z diagramem QAPF. Jeśli jest to niemożliwe, to za podstawę do klasyfikacji powinny służyć parametry chemiczne. Jednak system powinien być tak opracowany, aby była możliwość nawiązywania i porównywania z klasyfikacją modalną. Po licznych dyskusjach i wprowadzeniu korekt oraz ulepszeń Komisja zaleciła system określony nazwą TAS (Total A łkali Silica), według którego skały mają być klasyfikowane na podstawie składu chemicznego, przy użyciu diagramu skonstruowanego na podstawie całkowitej zawartości krzemionki i alkaliów. System ten został zatwierdzony na kongresie w Moskwie. Główne zasady tej klasyfikacji przedstawione zostały w pracy Le Maitre’a (1984), w której na wstępie przedstawione są pewne prawidła ogólne:

1. -Klasyfikacja jest czysto opisowa, nie wprowadza i nie interpretuje zależności genetycznych.

Zawartość S1O2 (%wag.)

Ryc. 3.25. Diagram TAS z 17 głównymi nazwami skał, nazwami podrzędnymi (napisanymi mniejszymi literami) oraz z wydzieleniem typów sodowych i potasowych (La Maitre, 1984)

2.    Analizy chemiczne służące do klasyfikacji powinny być wykonane ze świeżych, niezwietrzałych skał, nie zmienionych metamorficznie i metaso-matycznie ani nie wykazujących nierównomiernych kumulacji kryształów. Skała nie powinna zawierać więcej niż 2% wody i nie więcej niż 0,5% C0₂, gdyż w przeciwnym razie klasyfikacja nie może ściśle spełnić swojego właściwego zadania.

3.    Przy przeliczeniach dopuszczalne ilości wody i C0₂ powinny być pominięte i cała analiza powinna być bez tych składników przeliczona na 100. Stosunek FeO do Fe₂0₃ powinien być w określonych granicach i powinien być uzasadniony, jeśli to konieczne nawet przy użyciu przeliczeń C1PW.

Diagram klasyfikacyjny (ryc. 3.25) zawiera 14 pól, w których naniesione są podstawowe (rdzenne) nazwy skał. Nazwy te zestawione są również w tabeli 3.1.

Tabela 3.1

Symbole pól, nazwy główne i nazwy podrzędne skał wulkanicznych w klasyfikacji TAS**

Symbol pola	Nazwa podstawowa	Nazwa podrzędna
Pc*	Pikrobazalty
B	Bazalty
o,	Bazaltowe andezyty
o2	Andezyty
O3	Dacyty
R	Ryolity alkaliczne (P.I.> 1) Ryolity (P T. < 1)
sf	Trachybazalty	Hawaity (sodowe) trachybazalty (potasowe)
S*a	Trachyandezyty	Mugearyty (sodowe) Shoshonity (potasowe)
s^x	T rachyandezyty	Benmorcity (sodowe) Latyty (potasowe)
T^x	Trachity alkaliczne (P.I. > 1) Trachity (P.I. < 1)
U,	Bazanity (ol> 10%) Tefryty (o/<10%)
	Fonotefryty
	Tefryfonolity
Ph	Fonolity
F	Foidyty

*’ W miarę potrzeby nazwy główno mogą być Dopełniane terminem „sodowy” lub „potasowy”. Nazwy oznaczone ,.x” mogą być dodatkowo uzupełnione jednym z trzech przymiotników określających

Na₂0 + K.jO

stopień wysycenia krzemionką (U, S, O), P I. = - --    —

oliwin).

(indeks peralkaliczności, ol - normatywny