1521356Y4412343960964)1603450 n

11

Kogmiywisiyczne problemy języka

21

dcci mających trudności w uczeniu nym^}S.

nie, ponieważ zawiera reguły doty-tłości. Znajomość tych reguł pozwą-wa istotną rolę w kreowaniu nowych onstruowania, jak i rozumienia wyli cząstkami znaczeniowymi języka, •ę słownictwa oraz stanowią podsta-

yrazów występujących w danym ję-przeciętnie człowiek dysponuje zna-awet 150 000. Inni badacze podno-. Pierwszy okres, w którym dziecko łów przypada na przedział czasowy l Wówczas to kształtują się funda-ik pamiętać, że budowa sieci seman-

0    wówczas, gdy poza przyswajaniem ego kontekstów. Im bardziej dziecko Iccesy.

ie wyrazów w większe całości (frazy, tatyczne występujące w danym języ-imiejętności językowych dzieci. Du-wania zdań, precyzyjnie oddających netu. Dzieci mające trudności z po-* się skrótami. Niesie to ze sobą pew-

1    znaczenia tekstu. Szczególnie wów-ia dziecko musi uzupełnić brakujące 3y ironię. Kłopoty z kodem syntak-zęścicj zaczynają występować zdania tdej i czwartej klasy.

ę dłuższego tekstu, dzięki znajomo-. Mamy z tym do czynienia w prowa-rozwoju spotyka ono na swej drodze iedzi. Poprawne wykorzystanie kodu kodem fonologicznym, morfologicz-tylko musi wychwytywać znaczenia

każdego zdania, nic zapominając wcześniejszych wiadomości o zdarzeniu, ale również radzić sobie z wypowiadaniem się w^r danej sprawę. Objawem trudności na poziomie kodu stylistycznego jest nudzenie się uczniów oraz wyrażany przez nich niepokój, gdy zbyt długo muszą słuchać wypowiedzi np. o treści lektury.

Już pobieżna analiza wymienionych kodów wskazuje na złożoność języka. Dodając do tego występujące w komunikowaniu kody parajęzykowe, takie jak; akcent, intonacja, rytm, ton głosu, brzmienie i tempo mówienia, jawi nam się skomplikowany mechanizm komunikowania. Pogłębia go jeszcze istnienie kodów pozajęzykowych (gestowy, mimiczny, zapachowy, dotykowy, wzrokowy', aparycyjny, fizjologiczny, kontekstowy, proksemiczny i tempo-ralny), będących starszą od języka częścią komunikacji człowieka. Do tego skomplikowanego arsenału wyrażania zachowań dochodzi jeszcze udział całego ciała w nadawaniu i odbiorze komunikatów. Kiedy mówimy słowami, mówimy także naszym ciałem, co skutkuje podniesieniem ciśnienia krwi. James Lynch” przyłączą wyniki badań, które wykazały, że ludzki dialog nie tylko oddziałuje na serce, ale wpływa na biochemię pojedynczych tkanek i obwodowych partii ciała. Mówiąc, stymulujemy wzrost ciśnienia krwi, a gdy słuchamy, następuje jego spadek, co więcej, komunikaty telewizyjne odbieramy całym ciałem”. To, co pojawia się na ekranie wizyjnym, wpływa na system nerwowy i emocje.

Przedstawione kody językowe, parajęzykowe i pozajęzykowe stanowią zespolony w różnych konfiguracjach układ komunikacyjny. Wykazuje on nie tylko wewnętrzną zmienność, stanowiącą charakterystyczną cechę każdego człowieka, ale także ujawnia związek ze społeczno-kulturowymi odniesieniami. Kazimierz Wenta” zwraca uwagę na występowanie zależności pomiędzy bujnym rozwojem funkcji społecznej, występującej w pierwszych latach życia dziecka, a jego komunikowaniema się z otoczeniem. Pomimo wielu przeprowadzonych eksperymentów' jest to dziś jeden ze słabiej poznanych obszarów rozwoju człowieka. Jedną z przyczyn jest tu brak szerszych badań interdyscyplinarnych. Zrozumienie tych związków wymaga poznania mechanizmu językowego opisu zachowań nadawcy i odbiorcy komunikatów. Na przykład zachowania własne opisujemy, wykorzystując konkretne czasowniki, natomiast zachowania cudze określamy czasownikami bardziej abstrakcyjnymi, oznaczającymi sens zachowań oraz cechy osobowości^-”.

^v Lynch 1985.

“ Dc Kcrckhovc 1996.

” Wenta 2005.

*° Setnin, Fiedler 1991.