ii 1
aczenia
rkamy znaczenia, poniewa偶 jest ono aniu informacji przez odbiorc臋. Na o w naukach o komunikowaniu, jak go problemu dla ukazania roli j臋zyka w贸ch obszarach maj膮cych wp艂yw na igwistyczne oraz psychologiczne, m znaczenie traktowane jest jako: icyjno-subiektywistyczna koncepcja zna koncepcja Odegna i Richarda,
Jistyczna koncepcja Husserla, inten-
c u偶ycie, sytuacj臋 lub stereotyp (ope i, koncepcja H. P. Grice鈥檃 i socjolin-la) oraz regu艂y albo warunki praw-konccpcja Ajdukiewicza, Davidsona,
tak偶e kilka teorii. Spo艣r贸d wielu naj-izow膮, encyklopedyczn膮, cech, proto-
n.
re艣la sens informacji, przypisuje si臋 trakiem. Wielo艣膰 teorii dotycz膮cych definicji. Dlatego w dalszych rozwa-e s膮 zwi膮zane z przedmiotem analiz, .przek艂ad znaku na inny system zna-:je na grunt antropologii kulturowej wynikiem aktywnego procesu odby 艂dstawy kt贸rego leg艂y procesy kultu-st w艂a艣ciwo艣ci膮, czy cech膮 rzeczy lub idu zale偶no艣ci i powi膮za艅73, a r贸wno-zy lub zdarzenia.
a wskazuje tak偶e na zwi膮zek znacze-ielu komunikowania interaktywnego,
33
Kognilywistyczne problemy j臋zyka
mo偶na powiedzie膰, 偶e na formowanie si臋 znaczenia w umy艣le odbiorcy informacji maj膮 wp艂yw trzy 艣ci艣le ze sob膮 powi膮zane procesy:
- pierwszy to nadawanie znaczenia informacji przez nadawc臋,
- drugi to odczytanie znaczenia przez odbiorc臋 i zwi膮zane z tym jego dzia艂anie,
- trzeci to odcyfrowanie przez nadawc臋 znaczenia informacji zwrotnej i w zwi膮zku z tym podj臋cie odpowiednich dzia艂a艅.
Wymienione procesy ukazuj膮 nam, 偶e znaczenie przenoszone poprzez kod j臋zykowy nie mo偶e by膰 oderwane od procesu komunikowania. Zbys艂aw Muszy艅ski73 w ksi膮偶ce Komunikacja i znaczenie. Semantyczny aspekt komunikacji zwraca uwag臋 na istniej膮c膮 w rozwa偶aniach nad j臋zykiem jednostronno艣膰 dyskusji prowadzonych przez lingwist贸w, psycholog贸w, antropolog贸w, filozof贸w i socjolog贸w, kt贸rzy pomijaj膮 przebieg procesu komunikowania. Tymczasem wyst臋puje na tym polu pilna potrzeba bada艅 interdyscyplinarnych. Dotychczasowe dyskusje nad j臋zykiem koncentrowa艂y si臋 na sferze tre艣ci przenoszonych przez j臋zyk i j臋zyku jako no艣niku informacji, a przecie偶 akt komunikowania, jak zasygnalizowa艂em wcze艣niej, 艂膮czy si臋 z szeregiem innych form przekazu np. z gestem. Oznacza to, 偶e przekazywane i odczytywane znaczenie musi by膰 badane szerzej. Dynamika komunikowania wymaga nic tylko podj臋cia problemu znaczenia, ale i innych aspekt贸w tego procesu np. kontekstu. Prowadzone przeze mnie jeszcze w latach 80. badania nad wykorzystaniem 艣rodk贸w dydaktycznych w procesie my艣lenia tw贸rczego z jednej strony wskazuj膮 na potrzeb臋 szerszych bada艅 interdyscyplinarnych nad komunikowaniem, z drugiej, odkrywaj膮 konieczno艣膰 dostrze偶egania poza samym j臋zykiem tak偶e jego zwi膮zk贸w z wieloma czynnikami bezpo艣rednio 艂ub po艣rednio zwi膮zanymi z procesem komunikowania鈥.
Kiedy Noam Chomsky og艂osi艂 swoj膮 koncepcj臋 j臋zyka, wywo艂a艂 wzrost zainteresowania problematyk膮 lingwistyki poznawczej. W efekcie badania nad znakiem, znaczeniem i kontekstem zosta艂y zdominowane przez podej艣cie flozoficzno-lingwistyczne. Szybko rozwijaj膮ce si臋 badania w tym obszarze przyczyni艂y si臋 do znacznego post臋pu w pracach nad przetwarzaniem infor1 2
鈥2 Muszy艅ski 2000.
Sicmicnieck) 1991.