12737

prawdziwie o okrągłym wtedy gdy jest ono okrągłe. Arystoteles zwrócił uwagę na konieczność odpowiedniości, zgodności między tym co mówimy a stanem faktycznym. Z tej myśli św. Tomasz sformułue definicję prawdy: prawda Jest odpowiedniością rzeczy i umysłu.

Arystoteles był kontynuatorem rozpoczętych przez Sokratesa prac nad logiką. Stał się twórcą definicji klasycznej, która grupce obiekty na rodzaje i dodatkowo dany obiekt zalicza do odpowiedniego gatunku Arystoteles wyodrębnił cztery rodzaje zdań: szczegółowo twierdzące, szczegółowo przeczące, ogólnie twierdzące oraz ogólnie przeczące i badał zależności między nimi. Dział zajmijący się tą dziedziną nazwano sylogistyką. Uważał, że w samej budowie wniosku tkwi jego prawdziwość.

Najwięcej czasu poświęcił Arystoteles badaniom biologicznym. Pochodził z rodziny lekarskiej. Zajmował się: zoologią, botaniką, biologią, itp. zapoczątkował dziedzinę jaką jest medycyna porównawcza. W dziele Zoologia porównuj ze sobą różne zwierzęta, ich wielkość, sposób poruszania się. odżywiania. W dziele tym porównuje (jako pierwszy) człowieka z małpą i zauwaza wiele podobieństw. Zajmował się także rozmnażaniem zwierząt i ludzi. Twierdził, ze najlepiej byłoby gdyby on miał 35 lat a ona 18. Uczeni naszych czasów me neg^ą tego zdania a o równoletniości decydują inne względy.

Arystoteles poszerzył listę cnót. Wyróżnił ich 14. ale listy swojej nie zamykał. Najwyższą cnotą była dla mego umiejętność zajęcia stanowiska złotego środka. Dla każdej pary zachowań skrajnych istnieje złoty środek uznawany za największą cnotę. Np.: tchórzostwo i zuchwalstwo a pomiędzy mmi męstwo. Dla dwóch skrajnych zachowań będących wadami jest złoty środek będący zaletą. Człowiek powinien sziicać rozwiązań pośrednich.

Święty Augustyn (354-430) - wczesnochrześcijański filozof i teolog. Twórca pierwszego wielkiego systemu filozoficzno-teologicznego charakteryzującego się: teocentryzmem. kreacjonizmem. iluminizmem. Połączył teorię predestynacji z istnieniem wolnej woli odpowiedzialnej za zło na świecie. Sens dziejów ujmował jako wynik konfliktu między państwem Bożym i ziemskim. Pierwszy historiozof. historię opisał jako ciągłą walkę chrześcijaństwa z niewiarą. Największe dzieła to: Dialogi i pisma filozoficzne. Wyznania. Dialog z sobą samym. Przeciw sceptykom. O państwie Bożym.

Ojciec jego był poganinem a matka chrześcijanką. Bardzo bliskie stały się dla niego poglądy sceptyków. Uwierzył w to. ze nic nie można poznać, był pełen wątpliwości. Zniechęcił się jednak do sceptycyzmu Zaczął studiować pisma Cycerona i dzięki mm zainteresował się neoplatomzmem. Stał się przeciwnikiem sceptycyzmu. Ochrzcił się, został duchownym a potem awansował w hierarchii kościelnej na biskupa.

Uznaje, ze poznanie świata materialnego jest mało wartościowe i mało przydatne z perspektywy przyszłego zbawienia. Uważał, ze umysł człowieka nie jest doskonały i orzekając o rzeczach możemy łatwo popełnić błąd. Możemy zaledwie stwierdzić jakimi nam się rzeczy wydają. Prawdziwe szczęście może przynieść człowiekowi poznanie Boga. Zęby to zrobić trzeba najpierw poznać własną duszę i być pod wpływem łaski boskiej. Sięgnąć w głąb siebie, do swojego wnętrza. Poznanie świata nastąpi przez poznanie Boga. Umysł człowieka jest za słaby więc poznanie może nastąpić tylko przez oświecenie, łaskę zesłaną człowiekowi przez samego Boga. Laski boskiej mogą dostąpić tylko nieliczni. Pojawił się w ten sposób podział na ludzi przeznaczonych do zbawienia i przeznaczonych na potępienie.

Problem zła w świecie - Augustyn stwierdził, ze zło me jest dziełem boga. Jest ono dziełem wolnych stworzeń, które zbuntowały się przeciw Bogu - szatan, złe anioły. Zło nie jest bytem. Jest tylko po prostu brakiem dobra, jest czymś czysto negatywnym. Zło jest częścią świata i jest konieczne bo z całą resztą stanowi całość. Zło musi istnieć by był zachowany porządek świata. Bóg musiał stworzyć zło po to aby człowiek mógł wybrać pomiędzy czynieniem dobra a czynieniem zła. W ten sposób otrzymał człowiek wolną wolę i przez to nie jest zmuszony do czynienia tylko dobra. Zło jest więc ceną jaką człowiek musi zapłacić za wolną wolę.

Augustyn jako pierwszy zastanawiał się nad losami świata. Stał się w ten sposób pierwszym historiozofem. Postrzegał losy świata jako ciągłe zmaganie się państwa bożego z państwem ziemskim. Ci którzy otrzymali łaskę bożą stanowią państwo boże. To oni podbijają dla Boga nowe obszary. Augustyn wyodrębnił sześć epok historycznych. Ostatnią zapoczątkowały narodziny Jezusa. Zakończy się ona ostatecznym zwycięstwem państwa bożego nad ziemskim.

Augustyn, mówiąc o państwie, miał na myśli jego ustrój. Zadawał sobie pytanie, jaki ustrój byłby najlepszy, najbardziej optymalny dla człowieka. Który przyniósłby mu największe korzyści.

Św. Tomasz z Akwinu (1225-74) - włoski filozof i teolog, dominikanin. Twórca tomizmu. Wyróżnił 5 sposobów uzasadniania istnienia Boga (dowód z ruchu, z mesamoistności świata, z przypadkowości rzeczy, z faktu istnienia istot różnej doskonałości, z powszechnej celowości przyrody). Największe dzieła to: Suma filozoficzna. Suma teologiczna. Dzieła wybrane.

Tomaszowi powierzono dzieło Arystotelesa i nakazano mu wykreślenie sprzecznych z doktryną kościoła haseł i poglądów. Nakazano mu oczyszczenie tych pism z błędów pogaństwa. Tomasz rozwinął myśl św. Anzelma o filozofii jako służce teologii. Otóż wiedza objawiona stoi wyżej od rozumowej, ale człowiek ma pełne prawo do używania rozumu przy dowodzeniu prawd wiary. Są jednak pewne prawdy, tajemnice wiary, do których rozum dostępu me ma. Przewagę miała wiedza objawiona ale dopuszczona była wiedza rozumowa.

Wizję człowieka przejął od Arystotelesa. Człowiek jest złożeniem ciała i duszy. Ciało jest mateną a dusza formą. Ciało i dusza to jedno. Podobnie jak forma i matena jedno nie może istnieć bez drugiego. Człowiek to według Tomasza twór psychofizyczny.

Społeczeństwo postrzegał Tomasz jako złożenie kilku hierarchii ludzi. Każdy człowiek zajmuje odpowiednie miejsce w społeczeństwie. Jeżeli człowiek dobrze wypełniał swoje zadania wynikające z piastowanego stanowiska to był szczęśliwy i zasługiwał na zbawienie. A ogólnie ludzie zajmują odpowiednie miejsce w hierarchii stworzeń (bóg - aniołowie - człowiek). Przyjął, ze społeczeństwo jest hierarchiczne, ponieważ aniołowie w niebie tez są podzieleni na kategorie (wyróżnił 9 rodzajów aniołów). Namiestnikiem Chrystusa jest papież, potem są cesarze, królowie książęta, rycerze, hrabiowie, szlachta, mieszczanie, chłopi, kobiety, dzieci, zwierzęta domowe, dzikie, rośliny, minerały.

Świętemu Tomaszowi towarzyszy myśl teocentryczna (bóg w centrum wszechświata, w centrum uwagi). Obowiązkiem kobiety jest dbać o siebie.

Prawda to odpowiedniość rzeczy i umysłu Mówić prawdę to mówić o czymś zgodnie z rzeczywistością, zgodnie z prawdziwym stanem rzeczy. Człowiek posiada wszystkie atrybuty do tego by poznawać (w poznaniu biorą udział zmysły jak i rozum). Potrafi dzięki poznaniu podać odpowiadającą prawdzie definicję rzeczy.

Święty Tomasz starał się podać rozumowy dowód na istnienie Boga. Wierzył, ze jeżeli Bóg stworzył świat to muszą gdzieś istnieć ślady tego procesu. Ze śladów tych człowiek mógłby dowiedzieć się czegoś o stwórcy.