15

Rynek spełnia następujące funkcje:

1)    równoważy popyt z podażą,

2)    selekcjonuje podmioty gospodarcze,

3)    alokuje czynniki wytwórcze.

Rynek można podzielić ze względu na różne kryteria:

Tabela 3. Podział rynku

Kryterium podziału	Rodzaj rynku
Przedmiot transakcji	•    rynek czynników produkcji (pracy, nieruchomości, finansowy) •    rynek dóbr i usług konsumpcyjnych
Pozycja podmiotu na rynku	•    rynek sprzedawcy •    rynek nabywcy
Zasięg geograficzny	•    rynek światowy •    rynek regionalny •    rynek krajowy •    rynek lokalny

Źródło: opracowanie własne.

Rynek działa w celu zaspakajania potrzeb jego uczestników. Mogą być one zaspokajane przez konsumpcję dóbr i usług.

Dobra to przedmioty fizyczne (np. żywność, odzież), natomiast usługi są kategorią abstrakcyjną, cechuje ich niematerialność (np. edukacja, pomoc prawna).

Do produkcji dóbr i usług wykorzystuje się czynniki wytwórcze.

Należą do nich:

1)    ziemia - oznacza zasoby naturalne; dary natury (np. powietrze, gleba, bogactwo morza),

2)    praca - oznacza zasoby ludzkie (np. zdolności umysłowe człowieka, siłę mięśni człowieka),

3)    kapitał - oznacza zasoby kapitałowe (rzeczowe i finansowe; są to wyprodukowane dobra po to, aby wykorzystać je do produkcji innych dóbr i usług),

4)    przedsiębiorczości - oznacza zorganizowanie działalności gospodarczej, w której następuje odpowiednie wykorzystanie trzech wcześniejszych czynników wytwórczych.

Wyróżnia się dobra wolne, które występują w nieograniczonej ilości, oraz dobra ekonomiczne występujące w ilości ograniczonej. Dlatego też, aby je nabywać należy dokonywać wyboru.

Dobra można sklasyfikować w następujący sposób:

0

■u*'

Tabela 4.

Klasyfikacja dóbr

Rodzaj dobra	Charakterystyka
Konsumpcyjne	Służą bezpośrednio do zaspokojenia potrzeb np. chteb, sukienka, książka
Produkcyjne	Służą do produkcji dalszych dóbr, np. mąka, deski, sukno
Substytucyjne	Określoną potrzebę można zaspokoić albo za pomocą jednego dobra, albo drugiego dobra zastępczego, np. masło śmietankowe i masło roślinne, chleb pszenny i chleb żytni
Komplementarne	Zakup jednego dobra pociąga za sobą konieczność zakupu drugiego dobra - uzupełniającego, np. samochód i benzyna, fajka i tytoń

Źródło: opracowanie własne.

PODZIAŁ RYNKU WG PRZEDMIOTU OBROTU

	Rynek
	kredytowy	walutowy	pracy
Popyt	pieniądze, które chcemy pożyczyć	pieniądze, które chcemy wymienić na inne waluty	oferowane przez przedsiębiorstwa miejsca pracy
Podaż	zdolności pożyczkowe banków	waluty przedstawione do wymiany	ludzie poszukujący pracy
Cena	stopa procentowa	kurs walutowy	płaca
Instytucje rynku	banki	banki, kantory	urzędy pracy, biura pośrednictwa