18 19

u dziecka są ogromnym nieszczęściem. Dlatego rodzice pragną zapewnić prawidłowe żywienie i odpowiednie warunki higieniczne, a także ubranie z naturalnych tworzyw, aby uchronić przed chorobą. Odnosi się to szczególnie do niemowląt i dzieci najmłodszych. Cenione są ubranka nie tylko higieniczne, ale także ładne. Wymogi estetyczne nie zawsze idą w parze ze zdrowotnością i funkcjonalnością, są nieraz przejawem swoistego snobizmu. Matka chce, aby jej dziecko było podziwiane, ceni

więc ubrania i sprzęt sprowadzany.....z-żagranicy,

chaćby jakością nie różniły się od krajowych.

^/ Do podstawowych potrzeb dziecka należy — /oprócz j edzenją i ubrania —jwypoczynek.j Nie-zakłSCOnynocny sen, a także leżakowanie w porze popołudniowej (odnosi się do dzieci w okresie wczesnego dzieciństwa i przedszkolnym) są podstawowymi czynnikami prawidłowego rozwoju fizycznego i psychicznego. Każde dziecko powinno mieć oddzielne miejsce do spania. W rodzinach wielodzietnych jest to postulat trudny do zrealizowania, zwłaszcza jeśli mieszkają one w warunkach nie dostosowanych do potrzeb. Oprócz odpoczynku biernego rodzice dbają o zapewnienie ruchu na świeżym powietrzu i możliwości zabawy z rówieśnikami.

Potrzeby biologiczne dziecka są na ogół znane i przy odpowiednich środkach zaspokajane w spo-

Hób właściwy. Jednakże oprócz tych podstawowych istnieją bogate potrzeb^ psychiczne: bezpie---' (•/.(■listwa, miłości, samodzielności, uznania itd. Bardzo ważna jest potrzeba bezpiecznego oparcia ' w osobach najbliższych. Przekonanie o trwałości rodziny, o tym, że w chwilach trudnych znajdzie Nię w niej zrozumienie i pomoc, pozwala żyć spokojnie i radośnie. Małe dziecko szczególnie silnie odczuwa lęk przed opuszczeniem. Lekarze twierdzą, iż ma ono ten lęk niejako zakodowany w psychice i dlatego bardzo źle znosi rozłąkę z matką lub stałą opiekunką. Niemowlę jest całkowicie niesamodzielne, zdane na człowieka dorosłego, i stąd ten wrodzony strach przed utratą matki. Niektóre matki beztrosko opuszczają na czas krótszy lub dłuższy maleńkie dziecko, zostawiając je pod opieką nie zawsze tych samych osób. Taka sytuacja powoduje różne zaburzenia, którym towarzyszą objawy fizjologiczne (utrata łaknienia, biegunki, zakłócenia snu i inne). Starsze dzieci przeżywają ogromny niepokój, kiedy w ferworze kłótni rodzice grożą odejściem, dokonują swoistego prze-turgu, przy kim one zostaną. Dorośli nie traktują poważnie słów wypowiedzianych w gniewie, dziecko ma jednak zachwiane poczucie bezpieczeństwa, co objawia się zaburzeniami zachowania. Nawet dorastające bądź dorosłe już dzieci źle znoszą rozbicie rodziny, dla młodszych jest to prawdziwa klęska.

19