1
9

3. Podstawy pedagogiki pracy

(5) czasu przeznaczonego na szkolenie i lokalu, w którym się ono odbywa.    ’    ^y

Im poziom szkolonego jest niższy, tym metoda nauczania powinna być bardziej konkretna, mniej werbalna, a bardziej poglądowa. Metoda poglądowa jest regułą przy nauczaniu pracy fizycznej.

Człowiek, który nie ma wdrożonej w szkole dyscypliny logicznego rozumowania, umiejętności wyciągania wniosków ogólnych z przykładów szczegółowych, umiejętności myślenia abstrakcyjnego — nie zapamięta albo wkrótce zapomni o sprawach, o których się tylko mówi, nic przy tym nie pokazując. Właściwie tylko studenci i inżynierowie, którzy nauczyli się notować wykład swego profesora na uczelni, potrafią skorzystać z samych wykładów w zakładzie pracy (zanotować, dyskutować, zastosować w pracy) bez uciekania się do podręczników. Natomiast wszyscy inni muszą mieć co najmniej podręczniki lub skrypty albo inne pomoce nauczania, które również powinny tym konkretniej ukazywać to, o czym się mówi, im drobniejszych szczegółów pracy oraz im mniej wykształconych ludzi nauczamy.

Dzisiaj mówi się już o stosowaniu filmu jako pomocy naukowej. Używa się do tego celu małych przenośnych aparatów, które można ustawić przy stanowisku pracy (¹⁰). Na nakręconym w ten sposób filmie widać każdy ruch, a nawet można, puszczając film w zwolnionym tempie, oglądać dokładnie mikroruchy; można też film zatrzymać i obraz ruchu studiować w ujęciu statycznym, a nie dynamicznym. Stosowanie tej metody jest u nas jeszcze ,.muzyką przyszłości”, ale warto ją znać i dążyć do jej upowszechniania.

Bardzo istotną sprawą jest fakt, że wyniki nauczania są tym lepsze, im bardziej aktywny udział w procesie szkolenia bierze ten, którego się szkoli. Oznacza to, że bierne słuchanie wykładu jest najgorszą metodą; nauczanie nabiera wartości w miarę tego, jak słuchacz się aktywizuje, tzn. zadaje instruktorowi pytania, zaczyna dyskutować, oglądać pomoce naukowe i konkretne metody pracy itp.

(¹⁰) Opisuje taki aparat Z. Pietrasiński [109, str. 193 rys.].