1 (117) 3

Dlatego dla mnie poszukiwanie „wierszy dla dzieci” nie ogranicza się do przeglądu wydawnictw „dla dzieci”. Z daleko bardziej interesującymi, nieraz artystycznie doskonalszymi wierszami dziecięcymi spotkać się można w twórczości dla dorosłych. Oczywiście przede wszystkim u tych poetów, którzy obie czynności uprawiają równolegle. Takie wyjście „poza temat” zgodne jest z proponowanym przeze mnie terminem czasoprzestrzeni poetów⁷ i dzieci, w⁷ której mogą znaleźć się utwory pojemniejsze i głębsze, niosące w sobie zakodowane znaki kultury narodowej i ogólnoludzkiej, które nie muszą być w pełni zrozumiane i przyswojone, nie muszą się nawet „podobać”. Wystarczy, że zaczepią uwagę, że przytwierdzą się w pamięci, aby dopiero po latach ukazać swój sens czy urok.

Dzieciństwo, jako gniazdo pamięci i jako czas fascynacji naiwną urodą rzeczy — jest współcześnie u wielu tematem nieomal obsesyjnych eksploracji poetyckich:

Nasze progi — wyżłobione kołyski (...) stoły, stoły, nasze, łokciami wyślizgane, miskami, ciepłe gniazda popiołu wygarnięte⁵.

Apostrofy czułe, wywoływania magiczne. A gdzie indziej, w wierszu Poezja straganów, wywołuje się „proste stwory ulepione z ciasta i gliny... jarmarczne serca... czerwone koniki, wąskie kołyski...”, aby potem „ przejść do wyznania: „Kocham was totemy dzieciństwa, naiwne dzieła sztuki, niedostępne zarozumiałym umysłom, oczywiste jak plusk źródeł” ⁶. Fascynacja dzieciństwem znajduje się za daleką furtką odmykającą się w pamięci... wszystko jest tu drogie, naiwne, czułe. Jest to bowiem najczęściej linia wzruszeniowo liryczna. Ale powoływanie tej krainy pierwszej może mieć i charakter manifestacji, opozycji wobec sztuki dorosłej, doskonałej. Ta postawa wywodzi się od Rimbaudowskiego Sezonu w piekle ⁷. Współcześnie to zauroczenie sztuką naiwną, odbywające się m.in. na fali nikiforyzmu, zdradza chęć obrony myślenia i wyobraźni mitycznej, zagrożonej we współczesnym skomputeryzowanym i zracjonalizowanym świecie. Motyw dzieciństwa sielskiego i anielskiego jest paralełny do Sartrowskiego motywu dzieciństwa demonicznego, który w⁷ wierszach naszego Bursy znalazł swoją zinfantylizowaną projekcję.

* * *

Jedną z bardzo nośnych i sprawdzonych konstrukcji wiersza dla dzieci jest przysłowie. Kiedyś uczącym walorom przysłowia przypisywano znaczną rolę. Zwłaszcza dla dziecka mogła być w przysłowiu zawarta

mwm

wiiwtsm. Jltattttó" JM atipiHuateri

'«iilggi(itillttinwTOti'^u

iw wiwatu.. Wier®;; imiiii

im® C;:i! ■ |

—:i{(a)jnmv,y_r^ł;

Poruszać nią; utartych .......m

słowiowydh —i

Oto zabieg r: skiej: przencsz przywrócono (< przecież odbie:_; oczywiście efekt

114