dzle, o podobnej wrażliwości na zjawiska przestrzenne I piękno, a takie
Każda społeczność miejska składa się z ludzi o odmiennych charaktery kształceniu, zawodzie, poziomie rozwoju kulturalnego, a zatem I różnym ą/ przygotowania do odbioru otaczających Ich form przestrzeni. Wiemy ied«w ludzie należący do tego samego pokolenia, o Jednakowym wykształceniu/^
J— I.L i ... ...nnA I nlol-nn a T
nych przyzwyczajeniach, oceniają swoje otoczenie w zbliżony sposób. Przy l/ towanlu przestrzeni uwzględniać więc trzeba ocenę, a nawet szerzej jjjE? ogólne wyobrażenia o mieście, jakie ma większość Jego mieszkańców. więc zastanowić się, jakie elementy krajobrazu miejskiego decydują o twotjJ się takich, a nie Innych ocen ogółu. Na ocenę środowiska wpływają przede wjk kim: stopień jego znajomości, czas przebywania w nim oraz Jego rozległość^' żon ość, a także szybkość I zakres występowania w nim przemian przestrzenny Inaczej będą kształtowały się oceny środowiska przestrzennego w małym ^ steczku o ograniczonej liczbie wnętrz urbanistycznych I dominant architektom, no-społecznych, nie zmieniających swego wyglądu w ciągu wielu lat, Inaczej ^ w mieście dużym, z szeroko rozrzuconymi dzielnicami, wielkimi arteriami, 1^ nyml obiektami I zespołami użyteczności publicznej I rozległymi terenami & leni.
Budowa nowych dzielnic i osiedli, przebudowa Istniejących obiektów powodu zmienność obrazów w środowisku miejskim. Nowe, szybko rozwijające się mlay lub Intensywnie rozbudowywane stare, niewielkie miasteczko, gdzie propon „starego” I „nowego” zmieniają się co dnia na korzyść „nowego", stanowy w porównaniu z miastami o formie statycznej, znacznie ciekawsze I barwniejsi, tło codziennych doznań. Dynamiczne zmiany w przestrzeni, zauważalne nlentf każdego dnia, stwarzają swoistą atmosferę współżycia obserwatora z rozwlb jącym się wokoło układem przestrzennym*.
Dlatego też w dalszych rozważaniach trzeba brać pod uwagę skalę przestrzenni omawianych elementów kompozycji urbanistycznej oraz stan, w jakim się znal dują — dynamiczny lub statyczny.
Czynnikami decydującymi o oddziaływaniu emocjonalnym środowiska przestrzeń nego są u jego forma, a ujmując szerzej struktura, cechy Indywidualne wyróżnia jące dane środowisko oraz funkcje I znaczenie społeczne poszczególnych oblektii zespołu przestrzennego lub jego całości (II. 2—1 do 2—4).
Czynniki te występują I oddziałują we wszystkich podstawowych elementaó krajobrazu miejskiego. Elementami tymi, najłatwiej identyfikowanymi I zapamif tywanymi przez mieszkańców przestrzeni zurbanizowanych są**:
— elementy krystalizujące plan miasta,
— ulice,
— rejony,
— linie I pasma graniczne,
— dominanty układu przestrzennego,
— wybitne elementy krajobrazu,
— punkty węzłowe,
— znaki szczególne.
Elementy krystalizujące plan miasta (EK)*** są to komponenty stanowiące główne jego znamiona, czytelne I łatwe do zapamiętania****. Decydowały one w przeszłości
* Obserwacje socjologiczne I pewnych postaw ludzkich w budującym się mieście stanowią temu pracy Autora Miasto na warsztacie, Warszawa 1969.
** Obserwacje autora prowadzone od 1951 r. są zbieżne w dużym stopniu z tezami p|| K. Lyncha The Image of the city,
*** Proponuje się zastąpienie słów: element krystalizujący plan miasta symbolem EK.
Artykuł Kazimierza Wejcherta Elementy krystalizujące I Ich rola w strukturze miast polski
r\A/i_Dj
wil/t.łn11_Waetąnwa 1^7._