2012 12 18 06 19

Ktid¹ społeczność miejska składa sią z ludzi o odmiennych charakterach, I kształceniu, zawodzie, poziomie rozwoju kulturalnego, i zetem I różnym przygotowania do odbioru otaczających Ich ferm przestrzeni. Wiemy Jednak E ludzie należący do tego samego pokolenia, o Jednakowym wykształceniu, Sjs dzle, o podobnej wrażliwości na zjawiska przestrzenne 1 piękno, a także Hgj| nych przyzwyczajeniach, oceniają swoje otoczenie w zbliżony sposób. Przy towanlu przestrzeni uwzględniać więc trzeba ocenę, a nawet szerzej ujm¹^ ogólne wyobrażenia o mieście. Jakie ma większość Jego mieszkańców. SpaJ więc zastanowić się. Jakie elementy krajobrazu miejskiego decydu|ą o twone-się takich, a nie Innych ocen ogółu. Na ocenę środowiska wpływają przede wnp, kim: stopień jego znajomości, czas przebywania w nim oraz jego rozległość i j& żoność. a uleżę szybkość I zakres występowania w nim przemian przestrzennym Inaczej będą kształtowały się oceny środowiska przestrzennego w małym steczku o ograniczonej liczbie wnętrz urbanistycznych I dominant architektonio. no-społecznych, nie zmieniających swego wyglądu w ciągu wielu lat. Inaczej ją w mieście dużym, z szeroko rozrzuconymi dzielnicami, wielkimi arteriami, I|q. nyml obiektami 1 zespołami użyteczności publicznej I rozległymi cerenaml zieleni.

Budowa nowych dzielnic I osiedli, przebudowa Istniejących obiektów powoduje zmienność obrazów w środowisku miejskim. Nowe, szybko rozwijające się miasto lub Intensywnie rozbudowywane stare, niewielkie miasteczko, gdzie proporcje „surego” I „nowego" zmieniają się co dnia na korzyść „nowego", stanowi)! w porównaniu z miastami o formie statycznej, znacznie ciekawsze I barwniejsi tło codziennych doznań. Dynamiczne zmiany w przestrzeni, zauważalne niemal każdego dnia, stwarzają swoistą atmosferę współżycia obserwatora z rozwija- j Jącym się wokoło układem przestrzennym¹.

Dlatego też w dalszych rozważaniach trzeba brać pod uwagę skalę przestrzenni omawianych elementów kompozycji urbanistycznej oraz stan, w Jakim się znajdują— dynamiczny lub statyczny.

Czynnikami decydującymi o oddziaływaniu emocjonalnym środowiska przestrzennego są:.Jego forma, a ujmując szerzej struktura, cechy Indywidualne wyróżniające dane środowisko oraz funkcje 1 znaczenie społeczne poszczególnych obiektów zespołu przestrzennego lub Jego całości (II. 2—1 do 2—4).

Czynniki te występują I oddziałują we wszystkich podstawowych elementadi krajobrazu miejskiego. Elementami tymi, najłatwiej Identyfikowanymi I zapamiętywanymi przez mieszkańców przestrzeni zurbanizowanych są²:

—    elementy krystalizujące plan miasta,

—    ulice,

—    rejony,

—    linie i pasma graniczne,

—    dominanty układu przestrzennego,

—    wybitne elementy krajobrazu,

—    punkty węzłowe,

—    znaki szczególne.

Elementy krystalizujące plan miasta (EK)³ są to komponenty stanowiące główw jego znamiona, czytelne i łatwe do zapamiętania⁴. Decydowały one w przeszłości

1

Obserwacje socjologiczne i pewnych postaw ludzkich w budującym się mieście stanowię temtt pracy Autora Miasto na warsztacie. Warszawa 1969.

2

Obserwacje autora prowadzone od 1951 r. są zbieżne w dużym stopniu z tezami pruł K. Lyncha The Image of the city,

3

Proponuje się zastąpienie słów: element krystalizujący plan miasta symbolem EK.

4

Artykuł Kazimierza Wejcherta Elementy krystalizujące i Ich rola w strukturze miast Dogżió [W] ,.Przyszłość a jutro miasta", Warszawa 1977.