201311214634

W przeciwieństwie do niej euchromatyna stanowd tę frakcję chromatyny która ulega całkowitej dekondensacji. Zawiera sekwencje unikatowe i powtarzalne, jest więc aktywna genetycznie Euchromatyna w wyniku kondensacji może przekształcić się w chromatynę zwartą nieaktywną w skutek niedostępności wzorca - DNA . Proces kondensacji euchromatyny jest odwracalny tj. chrom, zwarta nie będąca heterochromatyną może w' wyniku dekondensacji przekształcić się w aktywną genetycznie chromatynę luźną. Ilość heterochromatyny i euchromatyny jest cechą gatunkową i nie ulega zmianie w procesie różnicowania komórkowego, natomiast zawartość chromatyny luźnej i zwartej w jądrach komórek tego samego organizmu może znacznie się różnić - zależy od aktywności tran skry pcyjnej jądra.

JĄDERKO - powstają one w telofazie w miejscu przewężenia wtórnego chromosomu. Liczba chromosomów z przewężeniami wtórnymi tzw. jąderkotwórczych jest stalą cechą genomu. W jądrach interfazowych liczba jąderek może być mniejsza, gdyż często następuje zlewanie jąderek leżących blisko siebie. Odcinki chromosomów' odpowiadające przewężeniom wtórnym noszą nazwę organizatorów jąderek - NOR. Zawierają one charakteryzujący się znaczną powtarzalnością sekwencji nukleotydów tzw. rDNA kodujący prerybosomowy RN A który przekształca się w rybosomowy RNA .

W budowie jąderka wyróżnia się: centra fibrylarnc zawierające rDNA - są to jasne przestrzenie wypełnione mniej lub bardziej skondensowanymi fibrylami chromatynowymi, składnik fibrylarny - zawiera RNA i jest miejscem intensywnej transkrypcji RNA otacza on centra fibrylarne, występuje w postaci pasm lub zajmuje centralną część w jąderkach zwartych. Składnik granularny - zawiera ziarenka będące prekursorami rybosomów, składające się z rRNA i białek rybosomalnych. Wakuola jąderkowa występuje w jąderkach w których nastąpił gwałtowny eksport składnika granularnego jest to wolna przestrzeń z luźno leżącyini fibrylami i ziarenkami. Matrix jąderkowa -stanowi podłoże w którym rozmieszczone są składniki jąderka.

U roślin wyższych i w szybko rosnących kom. ssaków jąderka wykazują strukturę zwartą tj. skł. fibrylarny zajmuje centralną część a na jego peryferiach znajdują się liczne ziarenka. U większości ssaków jąderka zbudowane są ze splątanych pasm pomiędzy którymi znajdują się wolne przestrzenie o nieregularnym kształcie. Pasma te zwane nukleolonemami zbudowane są z materiału fibrylarnego i ziarnistego a jąderka takie określa się mianem nukleolonemowych.

Jąderka tkwią bezpośrednio w kariolimfie , wobec czego przemieszczające się do cytoplazmy podjednostki rybosomów ( ziarniste cząstki jąderka ) nie napotykają żadnej bariery ograniczającej ich migrację w obrębie jądra. Jąderko zawiera ponad 200 białek strukturalnych ( białka chromatyny NOR, białka cząstek prerybosomowych, białka rybosomowe, białka matriks), białka enzymatyczne (związane z syntezą i dojrzewaniem rRNA) oraz białka regulatorowe, kontrolujące ekspresję genów rRNA.

FUNKCJE JĄDRA KOMÓRKOWEGO

•    przechowuje informację na temat budowy i funkcjonowania komórki, stąd jest ośrodkiem "decyzyjnym" w komórce

•    jest miejscem syntezy DNA - replikacji informacji genetycznej przed podziałem jądra

•    jest miejscem syntezy wszystkich typów RNA - transkrypcji

•    w jąderku powstają rybosomy - struktury odpowiedzialne za syntezę białek.