214 215 2

monstrować swoją dojrzałość, ale nie przez podejmowanie odpowiedzialnych zadań, lecz poprzez lekceważenie nakazów i zakazów rodziców i społeczeństwa. Robi to wręcz wyzywająco, gdyż dorośli, którzy wprowadzają owe nakazy, sami nadużywają alkoholu.

Inną przyczyną wczesnego picia alkoholu jest chęć wejścia do grupy, w której pijaństwo należy do form zwyczajowych. Jednostka musi się podporządkować, w przeciwnym razie nie zostanie przyjęta, a jeśli należy do grupy i nie stosuje się do jej zwyczajów, może być odrzucona. Grupa wpływa w sposób widoczny na zachowanie jej członków: dostosowują się oni do mody w zakresie ubioru, języka, opinii wydawanej o ludziach, słuchają muzyki zespołów przez nią faworyzowanych. Jeżeli w zespole koleżeńskim przywództwo obejmie jednostka o bogatych zainteresowaniach, wówczas spotkania będą przebiegały w ferworze ożywionych dyskusji na tematy intelektualne. Będą mówić o przeczytanych książkach, wypowiadać opinie o oglądanych filmach czy sztukach teatralnych. Chcąc utrzymać dobrą pozycję w takiej grupie dorastający dużo czyta, zdobywa wiedzę poza programem szkolnym, prowadzi aktywne życie umysłowe i nie ma czasu na chuligańskie rozrywki.

Rodzice mają niewielki wpływ na to, z jaką grupą rówieśniczą zwiąże się ich dziecko. Troska o to, aby miało dobrych kolegów (koleżanki), pochodzących ze znajomych rodzin, o odpowiednim statusie społecznym, nie zawsze daje najlepsze rezultaty. Często z tych właśnie rodzin rekrutuje się młodzież sięgająca po alkohol lub inne środki odurzające. Posiadanie własnych pieniędzy ułatwia zaopatrywanie się w trunki, papierosy czy narkotyki.

Najlepszym zabiegiem profilaktycznym jest umożliwienie młodzieży atrakcyjnego spędzenia czasu wolnego na zajęciach objętych kontrolą wychowawczą, na przykład sportowych — tenis ziemny i stołowy, lekkoatletyka, piłka ręczna i nożna, szermierka, żeglarstwo itp. Treningi w klubie sportowym wypełniają czas, wykluczają picie alkoholu.

Duże znaczenie ma organizacja spędzania czasu wolnego w miejscu zamieszkania. Jednak w osiedlach mieszkaniowych najwięcej uwagi poświęca się dzieciom w okresie szkolnym, niewiele zaś robi się dla młodzieży. Nieliczne są kluby młodzieżowe, które mogłyby wypełnić czas wolny pożytecznymi, a zarazem atrakcyjnymi zajęciami.

Najwięcej zmartwienia rodzicielskiego wywołują kontakty młodzieży z płcią odmienną. Była o tym mowa w rozdziale poprzednim. We wczesnym okresie dorastania występują wyraźne zain-

215