224,225

224

Komunikacyjny

aspekt

literatury

Strukturalizm i metodologia historii literatury

Strukturalizm wobec krytyki literatury

Teorie literatury XX vv|l

10.    Badacze czescy przyjęli też konsekwentnie perspektywę funkcjonału 1 miologiczną. Bardzo istotne w ich refleksji teoretycznej było równi mowanic literatury w aspekcie komunikacyjnym. Dzieło litr miało więc charakter znakowy, a jego specyfikę określało pełnieni# maitych funkcji językowych w podstawowym układzie kum kowania: nadawca - komunikat - odbiorca (u Mukarovskicgo) oraz ni ca - komunikat - odbiorca ♦ kontekst, kontakt, kod (u Jakobsona).

11.    Równic ważnym przedsięwzięciem stało się dla badaczy Szkoły Pm określenie podstawowych zasad metodologii historii I i t c r a »»|j Podjął się tego zadania w szczególności Fclix Vodićka, opracowując gółowy projekt metodologiczny dla badań historycznych.

12.    Po zakończeniu oficjalnej działalności Szkoły Praskiej w późnych I czterdziestych idee czeskich strukturalistów w latach pięćdziesiątych i dziesiątych kontynuował Roman Jakobson, zwłaszcza w pracach / w Świetle językoznawstwa oraz Poezja gramatyki i gramatyka poezji, pdtf mując ścisłą zależność i współdziałanie metod lingwistycznych i aiult«yj listyczncj oraz wcrsologicznej poezji.

13.    Myśl tę podjęli również francuscy strukturaliści w połowie lat sze tych (między innymi Roland Barthcs i Gćrard Gcnettc), głosząc z k"lcl łc pokrewieństwo między metodami analizy strukturalnej a krytyk 1 lit ką jako analizowaniem form językowych, nic zaś treści przekaz yWfl przez literaturę.

14.    Jedną z najsłynniejszych teorii nurtu lingwistycznego strurali/inu na| koncepcja Tzvctana Todorova zawarta w jego Poetyce (1968), gdzie m stanowczo rozdzielał on od siebie poetykę (właśnie jako badanie łon kowych) i interpretację (jako analizowanie treści przekazów litera* ku li

MHlogln

Ml l • I i-ffllnund tle Saussurc wykłada na uniwersytecie w Genewie, dokąd przeniósł się / Paryża. Jest indocuropcistą i przede wszystkim prowadzi zajęcia z sanskrytu, greki, łaciny itp. Do historii przejdzie jednak jego wykład z językoznawstwa ogól-Itego, mimo że zdąży odbyć tylko trzy kursy dla trzydziestu studentów (łącznic). W 11; i: roku dc Saussurc zaczyna poważnie chorować.

I • Im.nul dc Saussurc umiera.

jl bnwernytcccy koledzy de Saussurea Charles Balły i Albert Sechehaye wydają w < irncwic Cours de li nguist i c/uegłnłrale (Kurs językoznawst wa ogólnego). Sami Wydawcy nic uczestniczyli w tych wykładach, posłużyli się natomiast notatkami u* Hammrra oraz jego studentów (w sumie: dziewięć kompletów notatek). Cho-ttiur |h* /ątld strukturalizmu w teorii języka poprzedzają wydanie drukiem Kur-p,. , |o jednak dopiero cni tego momentu poglądy dc Saussurea zaczynają wy-młritu Ntotny wpływ zarówno na językoznawstwo, jak i na inne dyscypliny hu-ni oióiy. znc.

W Prad/c pojawia się Roman Jakobson, który odegra rolę łącznika między Mo-|n»wskim Kotem Lingwistycznym a strukturalistami praskimi. Od tej pory bę-■11* tlę mówiło, że „formalizm był tylko dziecięcą chorobą strukturalizmu", Ja-MHum / ul I jego koledzy z Pragi będą tworzyć poważną naukę o literaturze w peł-Hftttg" "Iowa znaczeniu. Nauka ta - jak napisze w tymże roku Jakobson - nie ■lllr /.liniowała się wszystkim, co napotka po drodze, a tylko przedmiotem dla M«) M.iJ>Mnłmcjv/,ym: Jiterackością, czyli tym, co czyni dany utwór literackim".

t\ piaicy ustosunkują się krytycznie do niektórych poglądów Rosyjskiej pritol> Koimiilnc) (na przykład do tendencji do izolowania poctyckości »h! innych H||t )l jv bykowych (winionych przez dzieło literackie), niemniej jednak będą bar-^Hniłf zawdzięczali swoim poprzednikom z Rosji.

■UMilmui wydaje monografię O czeskim wierszu, która rozpoczyna jego wieloletni# badani* nad relacją między formami poetyckimi i językiem ogólnym (w szcze-H|M^> i nad -kminkiem metryki i lingwistyki).

Moinan lakuhson.Jan Mukahwsky, Bohu»lav ll.ivr.inck i Vilem Mathesiu* za M*rdą)ą Pianklr Koło Lingwistyczne (Pntż/.ky Linguisticky Kroużek), do którego W#yh|i m| | się wkrótce i inni - na przykład Kclix Vodićka i Renć Wcllck. Kolo |ktwtąoi|c (akta wopólpiacę z Nikołajem Trubieckim oraz lurijemTyniunnwrm IŻMthko staje się o4rmlklrm naukowym o /nat /mm nnęd/ynar*Kłowym