257

10. Klasyfikacja procesów spajania

Spawalnictwo jako dział technologii łączenia metali obejmuje procesy spajania, tj. trwałego łączenia metali oraz procesy pokrewne spajaniu, wykorzystujące urządzenia spawalnicze do innych celów np. cięcia, metalizowania itp.

Złącze można uzyskać przez połączenie części materiału rodzimego bezpośrednio lub z dodaniem metalu zwanego spoiwem. Roztopione spoiwo, stanowiące część składową spoiny nosi nazwę stopiwa. Jako kryteria klasyfikacji procesów spawalniczych najczęściej przyjmuje się:

-    stan materiału rodzimego w miejscu łączenia,

-    źródło energii wykorzystywanej do łączenia metali.

Uwzględniając jako kryterium stan materiału rodzimego w miejscu łączenia procesy spajania można podzielić na cztery grupy:

1)    spawanie,

2)    zgrzewanie,

3)    lutowanie,

4)    klejenie.

Szczegółową klasyfikację procesów spajania przedstawiono na rysunku 10.1. f Spawanie polega na stopieniu brzegów materiału rodzimego w miejscu łączenia. Spawanie może być wykonywane z dodawaniem lub bez dodawania spoiwa. Jako spoiwa używa się zwykle takiego samego metalu co metal spawany, a więc stal nisko-węglową spawa się spoiwem niskowęglowym, stal żaroodporną spoiwem żaroodpornym itp. Odmianą tego procesu jest (napawanie, przy którym przedmiot pokrywa się warstwą stopionego metalu przy jednoczesnym topieniu podłoża. Jako spoiwa używa się z reguły materiału o tym samym składzie chemicznym gdy chodzi o uzupełnienie ubytków na powierzchni lub spoiwa o zupełnie innym składzie chemicznym gdy chcemy uzyskać napoinę o szczególnych własnościach np. odporną na korozję, o wysokiej odporności na ścieranie itp. Napawanie może mieć charakter procesi{regeneracyjnego lub(pre-( wencyjnego. Przy napawaniu regeneracyjnym zostają odtworzorT^wfasności użytkowe elementu, np. średnica zużytego wału czy zęby czerpaka koparki. Zadaniem napawania prewencyjnego jest nadanie powierzchni nowego elementu specjalnych własności.

257