26 [1600x1200]

Dziedziczenie cech

Od najmłodszych lat słyszysz rozmowy dotyczące tego, po kim odziedziczyłeś na przykład kolor oczu - po mamie czy po tacie. A może masz niebieskie oczy, a Twoi rodzice brązowe i nie wiesz, z czego to wynika. Odkrywaniem podobnych tajemnic zajmował się dwa wieki temu Grzegorz Mendel.

W połowie XIX wieku, gdy nikt nie znał jeszcze pojęcia „gen” i nie dysponował takimi technikami badań jak dziś, czeski zakonnik Grzegorz Mendel znalazł pierwsze dowody na istnienie czynników odpowiedzialnych za dziedziczenie. Przez wiele lat w klasztornym ogrodzie krzyżował ze sobą rośliny i śledził występowanie różnych cech w kolejnych pokoleniach. Skrupulatnie prowadzone obserwacje i sporządzane notatki pozwoliły mu na sformułowanie podstawowych reguł dziedziczenia. Mendel prowadził doświadczenia na różnych odmianach grochu zwyczajnego. Do badań wybierał rośliny, których cechy były dobrze widoczne i łatwe do odróżnienia. Krzyżował ze sobą osobniki różniące się tylko jedną cechą, na przykład kolorem kwiatów.

■ Zagadkowe odkrycie Grzegorza Mendla Mendel rozpoczął swoje doświadczenia od wyhodowania tzw. czystych linii, czyli osobników identycznych pod względem danej cechy, na przykład koloru kwiatów. Po skrzyżowaniu ze sobą zawsze dawały one takie samo potomstwo. Następnie krzyżował ze sobą osobniki dwóch czystych linii - groch o czerwonych kwiatach z grochem o białych kwiatach. Rośliny te stanowiły pokolenie rodzicielskie, oznaczane literą P. Z otrzymanych nasion wysiewał nowe rośliny - pokolenie potomne, oznaczane literą F.

Grzegorz Mendel jest nazywany ojcem genetyki. Niestety doceniono go dopiero ponad 30 lat po jego Śmierci.

Za życia byt nieznanym duchownym, a jego bodanio zostały zignorowane przez ówczesny świat nauki.

W wyniku tej krzyżówki, w pierwszym pokoleniu potomnym — Fj — badacz otrzymał wyłącznie rośliny o czerwonych kwiatach. Czerwoną barwę nazwał więc cechą dominującą, a białą barwę kwiatów - cechę drugiego z rodziców, która nie ujawniła się u potomstwa - nazwał cechą recesywną. Następnie skrzyżował ze sobą rośliny pokolenia F} i otrzymał pokolenie potomne F₂, w którego skład wchodziły osobniki o czerwonych i białych kwiatach, przy czym grochu o czerwonych kwiatach było trzy razy więcej. Na podstawie tych obserwacji Mendel wywnioskował, że cecha recesywną -biała barwa kwiatów - jest tłumiona przez cechę dominującą - czerwoną barwę. Podobne wyniki otrzymał w wypadku innych cech, takich jak powierzchnia nasion grochu. W pierwszym pokoleniu zawsze ujawniała się jedynie cecha dominująca. Recesywną, drugiego z rodziców, można było zaobserwować dopiero w pokoleniu potomnym F2.