3 9b2bfc7ce7

Rozpoznawanie kształtów

Ruch można przedstawić za pomocą nieregularnych linii. Gdy niewidomym i widzącym uczestnikom eksperymentów pokazano pięć schematów poruszających się kół, z reguły interpretowali je tak samo. Większość osób uważała, iż zaokrąglone szprychy oznaczały równomierne obracanie się koła; szprychy narysowane liniami falistymi - koło, które się chybocze; linie załamane miały obrazować podskakiwanie. Szprychy przedłużone przedstawiały ich zdaniem koło z uruchomionymi hamulcami, a narysowane liniami przerywanymi - koło szybko się obracające.

Profile wykonane z drutu pokrytego plastikiem i przymocowanego do płaskiej metalowej tabliczki dano do rozpoznania dziewięciu niewidomym osobom podczas badania przeprowadzonego w Sztokholmie. Poproszono je o opisanie każdego rysunku za pomocą jednego z czterech określeń: uśmiech, kręcone włosy, broda lub duży nos. Badani dokładnie opisali średnio 2.8 spośród czterech rysunków, co dowiodło, że niewidomi potrafią rozpoznać rysunki prostych przedmiotów. Osoby widzące z opaskami na oczach uzyskały tylko nieco lepsze wyniki.

nia otaczających obiektów. Obie grupy rysują linie w celu odzwierciedlenia konturów. Zarówno jedni, jak i drudzy stosują skróconą perspektywę i używają zbiegających się linii, aby pokazać głębię. Wszyscy zazwyczaj przedstawiają na obrazie obiekty z pewnego punktu obserwacyjnego. Rysują długie lub nieregularne linie, aby oddać ruch. Wszyscy również posługują się symbolicznymi kształtami, choć nie zawsze idealnie narysowanymi, takimi jak serce czy gwiazdka, w celu przekazania abs

trakcyjnych treści. W sumie z naszej pracy wynika, że nawet z bardzo prostych obrazków można dowiedzieć się więcej, niż uda się dostrzec.

Szkice

po rozmowie z 13ETTY zacząłem się zastanawiać, czy wszyscy niewidomi potrafią rozpoznać profile twarzy na szkicach. Przez wiele lat prosiłem niewidomych w Europie i Ameryce Północnej, by naszkicowali kilka różnych obiektów. W latach dziewięćdziesiątych

JOHN M. KENNEDY urodził się w 1942 roku w Belfaście, w jednej z niewielu unitariańskich rodzin Irlandii Północnej. Uczęszcza! do Royal Belfast Academical Institution i Queen’s University w Belfaście. Interesował się wtedy m.in. szermierką i teatrem. Pracę doktorską na temat percepcji obronił na Cornell University. Wkrótce potem jako adiunkt rozpoczął na Harvard University badania nad niewidomymi. Obecnie jest profesorem psychologii na University of Toronto w Scarborough i członkiem Royal Society of Canada. Adres jego strony internetowej: www.utsc.utoronto.ca/-kennedy

wraz z Yvonnc Eriksson z Uniwersytetu Linkoping i Szwedzkiej Biblioteki Brajlowskiej przeprowadziłem serię badań. W 1993 roku zbadaliśmy trzech mężczyzn i sześć kobiet ze Sztokholmu. Cztery osoby były niewidome od urodzenia, trzy straciły wzrok, mając powyżej trzech lat, u dwóch natomiast zachowały się resztki wzroku (czynne były obie gałki oczne). Każdy z badanych dostał cztery' wypukłe rysunki, które wykonał Hans-Joergen Andersen, student psychologii na Uniwersytecie Aarhus w Danii. Nakleił on na płaską metalową tabliczkę cienkie druciki pokryte plastikiem [na górze z. prawej].

Wraz z Eriksson prosiliśmy badanych, by opisali najbardziej wyrazistą cechę każdego profilu, używając jednego z czterech określeń: uśmiech, kręcone włosy, broda lub duży nos.

8

i

ZMYSŁY BEZ TAJEMNIC

50 ŚWIAT NAUKI

1