341

Najważniejszą zaletą kalafonii jest brak powinowactwa chemicznego ze wszystkimi metalami, dzięki czemu można ją stosować przy lutowaniu przedmiotów, z których niemożliwe jest usunięcie resztek topnika (np. w elektrotechnice). Głównym składnikiem kalafonii jest kwas abietynowy (C2oH₃₀0₂), który w temperaturze powyżej 150°C powoduje częściowe rozpuszczanie tlenków miedzi. Po ochłodzeniu kwas ten staje się nieaktywny. Działanie kalafonii to nie tylko rozpuszczanie tlenków \/hle również zmniejszanie napięcia powierzchniowego ciekłych lutów, a tym samym polepszenie ich rozpływania. Jako topnik stosowana jest kalafonia w postaci proszku, bądź roztworu w alkoholu.    x

W pewnych przypadkach wygodne jest stosowanie topników w postaci pastJTop-niki tego rodzaju w przeciwieństwie do topników ciekłych nie wykazują skłonności do rozlewania się po łączonych powierzchniach. Drugą zaletą topników w postaci past jest możliwość użycia ich do wypełniania drutów rdzeniowych, co ułatwia bardziej ekonomiczne i równomierne ich używanie. Topnik w postaci pasty możj ze sproszkowanym lutem, przez co otrzymuje się pasty do lutowania.

12.5. Lutowanie twarde

12.5.1. Charakterystyka i klasyfikacja lutów twardych

owmez zmieszać

( Luty twarde, tzn. luty, których temperatura topnienia jest wyższa od temperatury 500°C, stosuje się przede wszystkim w przypadku, gdy do lutowanego połączenia wymagana jest duża wytrzymałość. Luty twarde tworzą połączenia przeważnie przez powstanie roztworów stałych i faz międzymetalicznych, dzięki czemu wytrzymałość połączeń lutowanych tymi lutami zawiera się w granicach 200+700 MPa. Ze względu na skład chemiczny luty twarde można podzielić na następujące grupy:

-    miedź i luty na osnowie miedzi,

-    srebro i luty na osnowie srebra,

-    luty na osnowie złota,

-    luty na osnowie platyny,

-    luty na osnowie palladu,

-    luty na osnowie aluminium,

-    luty na osnowie magnezu,

-    luty na osnowie niklu,

-    luty na osnowie manganu, kobaltu i żelaza,

-    luty na osnowie tytanu, wanadu, cyrkonu, hafnu.

Oprócz tego do lutów twardych można zaliczyć sproszkowane mieszaniny żelazostopów, stali, żeliwa i miedzi z topnikami, które stosuje się do nalutowywania płytek ze stali szybkotnącej na narzędzie skrawające ze stali węglowych, lub węglików na narzędzia ze stali szybkotnących.

Zakresy temperatur topnienia poszczególnych grup lutów twardych pokazano na

B.6.

rysunku

341