34 2

Dekoracje roślinne wczoraj i dziś

się bogata, barwna, zróżnicowana masa kwiatów, uzupełniona dekoracyjnymi liśćmi. Szczególnie łubiane były kwiaty o barwach różowych, białych i czerwonych, a najchętniej używanymi w kompozycjach peonie, maki, lilie, zawilce, naparstnice, kanny, floksy, róże, dalie, powojniki, rączniki, irysy. Rozwijała się sztuka ogrodnicza - poszukiwano nowych, ciekawych form roślinnych nazywanych hybrydami. Materiałem wyjściowym, poza rodzimą roślinnością, były nowe egzotyczne okazy przywożone z całego świata. W bukietach barokowych znaczące miejsce zajmowały tulipany, w których rozmiłowali się mieszkańcy Niderlandów (miłość ta trwa do dzisiaj). Za szczególnie atrakcyjną cechę tulipanów już wtedy uznano rozszczepienie barw i postrzępienie płatków (tulipany „papuzie”). Dziś wiemy, że jest to efekt zawirusowania materiału roślinnego, powtarzany od wieków dzięki wegetatywnemu sposobowi rozmnażania roślin. Kompozycje barokowe, przyjmujące kształt owalu, stanowiły zwarte, ciężkie formy, osadzone w efektownych, masywnych naczyniach, głównie ciężkich wazonach wykonanych ze szklą, porcelany i kamienia. Kwiaty układano również w metalowych lub kamiennych urnach (charakterystyczne dla baroku flamandzkiego i holenderskiego). Uzupełnieniem bukietu barokowego (tak jak na obrazach) były wypchane ptaszki, motyle, gniazdka, rzeźbione figurki, muszle, ślimaki. Kompozycje barokowe ustawiano na stolach, parapetach, w zagłębieniach ścian, niszach, a często także na tle luster w celu zwielokrotnienia efektu. O baroku francuskim mówi się, że mimo klasycznej formy i wyraźnie eksponowanej symetrii, kompozycje powstałe w tym okresie były przebogate, pompatyczne, a nawet nieco „nadęte".

Około 1740 roku rozwinął się we Francji nurt zwany rokoko, charakterystyczny zwłaszcza dla ornamentyki, a także specyficznej architektury wnętrz i meblarstwa (nie zawsze dający się jednoznacznie oddzielić od późnego baroku). Za panującego wówczas Ludwika XV nastąpił zwrot kultury dworskiej - od wzniosłego, pompatycznego i dość monumentalnego stylu Ludwika XIV do intymnego, bardziej prywatnego i swobodnego stylu życia, wyrażającego się zmysłowością i wdziękiem, zamiłowaniem do natury, fantastyki i egzotyki, w tym zabaw ogrodowych, karnawałów, frywol-ności, erotyki, teatru. Byl to styl pełen dekoracji, ozdób, miękkich linii, bibelotów i ornamentów (nazwa „rokoko” pochodzi od słowa rocaille, które określa ornamenty utworzone z asymetrycznych linii na wzór skal i grot oraz kształtów muszli). Kompozycje kwiatowe charakteryzowały się asymetrią, lekkością, łagodnością linii, płynnością formy. Oprócz związków z kulturą dworską, tendencjami sentymentalnymi, sielankowością i wykwintnością form, zapanowała także moda na motywy chińskie i japońskie. W szklanych, kryształowych i lekkich naczyniach oraz chińskich wazach, w świetle kandelabrów eksponowano aranżacje z maków, goździków, jaskrów, peonii i kobei. Stoły dekorowano paterami z alabastru i porcelany o wyszukanych, oryginalnych kształtach. Ceniono kwiaty o delikatnych i postrzępionych płatkach, łącząc ich chłodne barwy (głównie błękit) z ciepłymi odcieniami żółci. Kwiaty pojawiały się także na tkaninach, gobelinach i porcelanie, zgodnie z francuskim powiedzeniem, że „kwiaty przynoszą szczęście”.

Nurt klasycyzujący rozpoczął się w niektórych krajach już w XVII wieku (np. Anglii i we Francji) i przyniósł modę na stosowanie lśniących, srebrnych naczyń, w których układano wyszukane, eleganckie i wyrafi-Bukiet w stylu rokoko    nowane kompozycje kwiatowe. W połowie XVIII wieku zaczął

36

ABC Florvstvki