44 [1600x1200]

2

Organizmy zmodyfikowane genetycznie ^

Czy myślałeś, jedząc smaczne jabłko, jak dobrze by było, gdyby wszystkie owoce były równie słodkie i soczyste? A może wręcz przeciwnie, wolisz, aby były twarde i kwaskowate? Ludzie od dawna mieli różne wymagania dotyczące jadalnych roślin i wybierali do uprawy te, których cechy nąjbardziej im odpowiadały.

Już przed setkami lat człowiek zaczął udoskonalać niektóre gatunki, krzyżując osobniki o wybranych cechach, aby otrzymać rośliny o najlepszych, jego zdaniem, właściwościach. W ten sposób powstawały nowe odmiany danego gatunku, na przykład pomidory malinowe lub drobno-owocowe.

Obecnie naukowcy potrafią uzyskać konkretne cechy organizmów, dokonując zmian w ich materiale genetycznym. Z komórki wybranego osobnika izolują pojedynczy gen, warunkujący powstanie konkretnej cechy, i przenoszą go do komórki innego organizmu. W ten sposób otrzymują osobniki o nowych cechach, na przykład soję o smaku orzeszków ziemnych.

■ Metody modyfikacji organizmów

Zespół technik, które umożliwiąją wprowadzanie zmian w materiale genetycznym organizmów, to inżynieria genetyczna. Wyróżniamy trzy główne metody modyfikacji genetycznych, pozwalających uzyskać oczekiwane cechy:

►    wprowadzenie nowego genu,

►    wprowadzenie dodatkowej kopii istniejącego genu,

►    zmiana aktywności istniejącego genu. Aby otrzymać nową cechę, do komórek organizmów, które chcemy zmienić, należy wprowadzić fragment DNA innego organizmu.

Po wszczepieni u genu meduzy mysz zyskuje właściwości fluorescencyjne.

Przeniesiony gen, inaczej transgen, na stale wbuduje się do materiału genetycznego i zostanie przekazany następnym pokoleniom zgodnie z zasadami dziedziczenia. Organizmy zawierąjące takie geny nazywamy transgenicznymi. Mogą one produkować kodowane przez transgeny białka, a tym samym zyskiwać nowe cechy. W taki sposób można łączyć geny roślinne z roślinnymi, zwierzęce ze zwierzęcymi, a nawet roślinne ze zwierzęcymi.

Czy wiesz że...

Po wprowadzeniu genu pająka do materiału genetycznego kozy produkuje ona mleko zawierające białka, z których wytwarza sif bardzo mocne włókna. Wykorzystuje sif je do produkcji kamizelek kuloodpornych.

Wprowadzając dodatkową kopię istniejącego genu, modyfikujemy organizm poprzez zwielokrotnienie danej cechy. Na przykład umieszczenie dodatkowego genu odpowiedzialnego za produkcję mleka, umożliwia wyhodowanie krów o większej mleczności.