514

Stokrotka pospolita 505

alkaloidów. Zważywszy jednak trudności techniczne związane ze zbiorem-sporyszu z żyta na pniu, należy przeprowadzać go albo wtedy, gdy żyto jest w snopach, albo też przy omłocie i czyszczeniu ziarna. Zbiór ze snopów przeprowadza się przez ręczne wybieranie rożków sporyszu lub przy masowym wystąpieniu — przez otrząsanie sporyszu na podścielone płachty. Sporysz należy natychmiast wysuszyć, gdyż wilgotny bardzo szybko traci właściwości lecznicze.

Oddzielenie sporyszu przy omłotach i czyszczeniu ziarna powinny przeprowadzać wszystkie punkty skupu zboża i czyszczalnie ziarna; oddziela się go bardzo łatwo od ziarna żyta na wialniach i tryjerach. Z pośladu sporysz musi być wybierany ręcznie; wybiera się tylko rożki całe.

Sporysz suszy się w suszarni naturalnej, rozsypując go cienką warstwą i szuflując codziennie. Przy odpowiedniej pogodzie wysycha po tygodniu. Z 4 kg świeżego surowca otrzymuje się około 3—3,5 kg ususzonego.

W magazynie sporysz przechowuje się w dziale surowców trujących. Powinien być przechowany w szczelnie zamkniętych ciemnych naczyniach (blaszankach lub balonach).

Sporysz jest w magazynach atakowany przez szkodniki, które toczą go, należy więc co pewien czas sprawdzać jego jakość.

65. Stokrotka pospolita —Bellis perennis L.

(Inne nazwy: przypołudnik czerwony, gęsie pępki, stokroć pospolita) Rodzina: Złożone — Compositae

Jest to roślina wieloletnia pospolicie występująca na łąkach i trawnikach. Liście łopatko watę w gęstych przyziemnych różyczkach. Koszyczki kwiatowe z białych kwiatów języczkowatych, z zewnątrz często czerwonawych oraz rurkowatych żółtych. Kwitnie od wczesnej wiosny do jesieni, najintensywniej w maju i czerwcu. Znajduje się również w uprawie jako stokrotka ogrodowa.

Surowiec. Surowcem są koszyczki kwiatowe stokrotki — FI. (Anth.) Bellidis. Są to ususzone koszyczki kwiatowe z kawałkiem szypułki. Kwiaty są pozwijane, stulone, barwy białej łub fioletowej. Od dołu widoczne są liczne szarozielone, owłosione listki okrywy.

Surowiec ma cierpki, gorzkawy smak; zapachu brak. Zawiera saponiny, garbniki, gorycz o budowie glukozy do wej — bellidynę, barwniki i inne związki.

Surowiec nie powinien zawierać liści i kwiatów źle ususzonych. Zapotrzebowanie małe.

Zastosowanie. W medycynie ludowej stasuje się jako środek wykrztu-śny, przy chorobach skórnych, wątroby oraz regulujący zaburzenia przewodu pokarmowego.