638

17. PRACA ELEKTROWNI W SYSTEMIE ELEKTROENERGETYCZNYM

sterowania systemem elektroenergetycznym są ściśle przypisane kompetencje operatywnego kierowania i nadzoru oraz zależność współdziałania w sytuacjach pracy normalnej i awaryjnej systemu. Za prowadzenie ruchu i sterowanie pracą KSE odpowiadają działające w układzie hierarchicznym służby dyspozytorskie OSP i OZD, służby ruchowe wytwórców i odbiorców końcowych przyłączonych bezpośrednio do sieci oraz obsługa ruchowa stacji. Ośrodki sterowania noszą nazwę dyspozycji mocy. Pierwszym stopniem jest działająca w ramach PSE-Operator SA Krajowa Dyspozycja Mocy (OSP-KDM), następnie Obszarowe Dyspozycje Mocy (OSP-ODM) - rysunek 17.3. Służbami dyspozytorskimi OZD są działające w ramach poszczególnych spółek dystrybucyjnych Zakładowe Dyspozycje Ruchu (OSD-ZDR). Służbą ruchową wytwórców jest Dyżurny Inżynier Ruchu Elektrowni (DIRE).

Praca dyspozycji mocy odbywa się w dwu działach:

-    przygotowawczym, w którym przygotowuje się z różnym wyprzedzeniem czasowym przyszłe konfiguracje i stany systemu, jak: okresy przygotowania i przeprowadzania remontów, postojów, uruchomień, przewidywane obciążenia;

-    dyspozycyjnym, w którym są podejmowane decyzje o działaniu w aktualnych sytuacjach ruchowych na podstawie stanu systemu (danych dostarczanych przez układ telemechaniki i dział przygotowawczy).

Działania operatywne podejmowane przez personel elektrowni wymagają zgody lub odbywają się na polecenie dyspozycji mocy bezpośrednio (operatywne sterowanie) lub po uzyskaniu przez nią zgody nadrzędnej nadzorującej dyspozycji mocy (operatywny nadzór). Pracę systemu bezpośrednio nadzorują dyspozytorzy, którym są przypisane szerokie kompetencje. Do ich zadań należy: zadawanie obciążeń elektrowniom, kontrola rozpływów mocy, korygowanie konfiguracji sieci, decyzje o mocy wymienianej - nieplanowany zakup lub sprzedaż energii (z innych systemów) itd.

Do sterowania pracą systemu w szerokim zakresie są wykorzystywane układy komputerowe zarówno w zakresie zbierania danych, jak i opracowania prognoz obciążenia itd. [17.9]. Bezpośrednią pomocą w pracy dyspozytorów są układy komputerowe pracujące w systemie czasu rzeczywistego, a mianowicie rejestracja sygnałów o położeniu łączników, aktualna konfiguracja sieci, obciążenia linii, moce elektrowni itd. Do tego celu służy system informatyczny SCADA.

Eksploatacja tak złożonego obiektu gospodarczego, jakim jest elektrownia, wymaga odpowiednio zorganizowanego systemu zarządzania. Stanowią go ludzie i środki zarządzania, sprzężone informacyjnie ze sobą i przedmiotem zarządzania, zorganizowane do realizacji określonych zadań. Elektrownia ma powiązania operatywne z ODM, a w przypadku dużych elektrowni również z KDM.

Pod względem organizacji pracy w elektrowniach można wyróżnić dwa piony (podsystemy): pion administracyjno-ekonomiczny oraz pion obsługi urządzeń, zwany pionem głównego (naczelnego) inżyniera elektrowni. Za całokształt działalności elektrowni odpowiada jednoosobowo Prezes Zarządu/Dyrektor. Ma on do swojej bezpośredniej dyspozycji kilka działów (komórek) niezbędnych do sprawnego nadzoru i zarządzania firmą.

638