652

17. PRACA ELEKTROWNI W SYSTEMIE ELEKTROENERGETYCZNYM

Ewentualne różnice pomiędzy faktycznym a deklarowanym zapotrzebowaniem na energię przez odbiorcę OSP bilansuje na rynku bilansującym, który działa w czasie rzeczywistym. Na rynku tym OSP dokonuje zakupu i sprzedaży energii elektrycznej w celu zapewnienia zbilansowania.

Uzupełnieniem tych segmentów jest segment techniczny obejmujący usługi systemowe (np. udział w regulacji mocy i częstotliwości). W ramach tego segmentu nie funkcjonują pełne mechanizmy rynkowe, a usługi, związane z dostawą energii i pracą KSE, kontraktowane są w postaci przetargów lub arbitralnych reguł, tworzonych przez OSP. Funkcjonowanie rynku bilansującego powiązane jest z regulacją mocy i częstotliwości w KSE.

Niektóre jednostki wytwórcze (np. OZE, elektrociepłownie) nie biorą udziału w usługach regulacyjnych w systemie. Jednostki takie nie podlegają centralnemu dysponowaniu przez OSP. Jednostki wytwórcze świadczące usługi regulacyjne (elektrownie systemowe) podlegają centralnemu dysponowaniu przez OSP i nazywają się Jednostkami Wytwórczymi Centralnie Dysponowanymi (JWCD). Operator systemu przesyłowego, uwzględniając złożone przez wytwórców oferty, dokonuje rozdziału obciążeń na JWCD, tworząc Plan Koordynacyjny Dobowy (PKD), w ramach którego elektrownia jest informowana o planach produkcji na dobę przed. Bieżący Plan Koordynacyjny Dobowy (BPKD) powstaje w dniu realizacji dostaw. W ramach BPKD, w każdej godzinie następuje rozłożenie planowanego zapotrzebowania na moc (z uwzględnieniem aktualnego stanu KSE), obciążenia godzinowego JWCD, salda wymiany międzynarodowej i generacji z pozostałych jednostek wytwórczych na okresy 15-minutowe. Zaplanowane wartości obciążenia JWCD dla bieżących okresów 15-minutowych, tzw. Bieżące Punkty Pracy (BPP), są przesyłane do wytwórców - wyznaczają one średnie obciążenia bazowe brutto danej JWCD na określone 15 minut [17.15], Wyznaczając BPP, Operator Systemu Przesyłowego jest zobowiązany do korzystania z najniższych cenowo pasm ofert bilansujących składanych przez jednostki wytwórcze w przypadku dokupowania energii oraz największych cenowo ofert redukcyjnych w przypadku zmniejszenia produkcji w celu jej zbilansowania z zapotrzebowaniem. Pasma ofert bilansujących są ustawione przez algorytm rozdziału obciążeń jednostek wytwórczych w kolejności cenowej, poczynając od cen najniższych do cen najwyższych.

Wartość BPP dla danej JWCD zawiera się pomiędzy jej mocą minimalną P_mm a mocą maksymalną P,_mx i tworzy tzw. moc bazową, wokół której zmienia się moc jednostki w wyniku działania pierwotnej i wtórnej regulacji częstotliwości.

W warstwie dolnej dobowego wykresu mocy generowanej przez elektrownie znajduje się moc elektrociepłowni i elektrowni, które pracują według grafików wynikających z zawartych umów na rynku kontraktowym, tzw. generacja wymuszona (moc elektrowni nieświadczących systemowych usług regulacyjnych) oraz suma mocy P_min elektrowni JWCD. Nad tą warstwą znajduje się pasmo mocy regulacyjnej generowanej przez JWCD zgodnie z aktualnym zapotrzebowaniem w systemie.

652