Energia pochłonięta przez ciało powoduje wzrost jego temperatury, który zależny jest zarówno od wartości tej energii, jak i od właściwości tcrmoregulacyjnych organizmu. Gdy ciało organizmu stałocieplnego ma temperaturę normalną, nadmiar ciepła wytwarzany na jednostkę czasu w wyniku przemiany materii jest równy ilości ciepła oddawanego do otoczenia w jednostce czasu różnymi drogami (przewodzenie, konwekcja, promieniowanie, oddychanie). Wraz ze wzrostem temperatury ilość produkowanego przez organizm ciepła w jednostce czasu szybko rośnie. Wzrasta również ilość ciepła oddawanego, ale zależność temperaturowa tego procesu jest inna. Schematycznie przedstawiono to na rycinie 21.17. W przedziale temperatur (tę. 1^). wyznaczonych punktami przecięcia krzywej R{t) s Ą/(r> - łV(f) z osią odciętych, zachowane są jeszcze zdolności termo regulacyjne. Jeśli temperatura ciała przekroczy wartość krytyczną (fu). szybkość wytwarzania ciepła przestaje być kompensowana szybkością strat i organizm zmierza do porażenia termicznego. W przypadku gdy wytwarzane jest dodatkowo ciepło przez padające na ciało promieniowanie elektromagnetyczne, krzywa RU) zeruje się pierwszy raz w temperaturze wyższej od r0 o pewną wartość A/. Mamy więc stan równowagi termicznej w temperaturze wyższej od normalnej. Zmieniając gęstość mocy promieniowania, można zmienić temperaturę równowagi (patrz rozdziały 8 i 20).
Ryc. 21.18. Zależność nadwyżki temperatury w stanie ustalonym od mocy napromieniowania. dla długości fali A ■ 10.4 <tn (wg Ely i Goldmana!
Eksperymenty tego rodzaju wykonali Ely i Goldman Wyniki tych pomiarów przedstawione są na rycinie 21.18. Wy nika z nich. że dla różnych gatunków zwierząt zależność nadwyżki temperatury nad stanem ustalonym od gęstości mocy przy małych jej wartościach jest podobna. Natomiast wratliwość no przegrzanie jest różna - najmniejsza u psów; jeżeli krzywa osiąga oś odciętych, oznacza to. że organizm zbliża się do temperatury krytycznej. Jak widać z ryciny, żadne zwierzę nic przetrzymało temperatury 44°C
Tabela 21.1 przedstawia niektóre wartości letalnyc-h natfień pól elektromagnetycznych dla dwóch rodzajów zwierząt. Z zamieszczonego zestawienia widać, że
693