3tom305

9. INSTALACJE ELEKTRYCZNE

opraw żarowych. Obwód oświetleniowy powinien mieć zabezpieczenie nadprądowe na prąd znamionowy do 25 A.

Według zaleceń [9.34] w mieszkaniach należy stosować następujące obwody:

—    obwód oświetlenia,

—    obwód gniazd wtyczkowych ze stykiem ochronnym,

—    obwód gniazd wtyczkowych ze stykiem ochronnym w łazience i kuchni,

—    obwód do pralki automatycznej,

—    obwody do odbiorników zainstalowanych na stałe.

W mieszkaniach niezgazyfikowanych z dużą kuchenką elektryczną stosuje się dla niej oddzielny obwód (przy mocy większej niż 7 kW — obwód trójfazowy).

Liczba projektowanych gniazd wtyczkowych w poszczególnych pomieszczeniach zależy od ich przeznaczenia i wymiarów. W dużych pokojach (o powierzchni ponad 12 m²) zaleca się instalować dwa gniazda wtyczkowe, w pokojach mniejszych —jedno. Gniazda wtyczkowe w pokojach należy instalować bezpośrednio nad listwą przypodłogową z tym, że w budownictwie tradycyjnym gniazda te mogą być umieszczone na wysokości 0,85 m od podłogi. W kuchni gniazdo instaluje się na wysokości 1,20 m od podłogi, podobnie jak w łazience gniazdo do zasilania pralki; drugie gniazdo wtyczkowe w łazience umieszcza się obok umywalki na wysokości 1,6 m od podłogi.

Obwody gniazd wtyczkowych zaleca się wykonywać jako zamknięte (pierścieniowe). Łączniki w mieszkaniach należy umieszczać wewnątrz pomieszczeń przy drzwiach od strony klamki na wysokości 1,4 m od podłogi. W łazienkach i wc łączniki instaluje się przy drzwiach, na zewnątrz tych pomieszczeń.

Liczniki energii elektrycznej instaluje się w sposób jednolity w całym budynku, na tablicach rozdzielczych usytuowanych na klatkach schodowych, lub w mieszkaniach w przedpokoju. W mieszkaniach umieszcza się tablice mieszkaniowe zasilane z tablic piętrowych. Na tablicy mieszkaniowej znajduje się zabezpieczenie obwodów mieszkaniowych oraz liczniki, jeśli nie są zainstalowane na klatce schodowej.

Odbiory administracyjne budynków mieszkalnych są zasilane z tablicy administracyjnej umieszczonej obok głównej tablicy rozdzielczej budynku. Należą do nich odbiory: oświetleniowe klatek schodowych, piwnic, strychów, zasilania dźwigów, hydroforów itp. Odbiory te powinny mieć oddzielny pomiar energii elektrycznej za pomocą liczników usytuowanych na tablicy administracyjnej.

W budynkach nieprzemysłowych instalacje siłowe zasilają najczęściej wentylatory, sprężarki, pompy i urządzenia grzejne. Odbiorniki te są zasilane z rozdzielnic żeliwnych lub blaszanych. Sposób projektowania instalacji siłowej jest taki sam jak w przypadku zakładów przemysłowych.

Oświetlenie ogólne obiektów nieprzemysłowych charakteryzuje się zazwyczaj dużymi wymaganiami dotyczącymi natężenia oświetlenia. Z tego względu są stosowane przeważnie oprawy świetlówkowe, a zastosowanie opraw żarowych jest ograniczone do pomieszczeń pomocniczych oraz tam, gdzie to jest niezbędne.

W obiektach handlowych wydziela się z oświetlenia ogólnego obwody oświetlenia nocnego. Przepisy [9.34] stawiają szczegółowe wymagania w stosunku do innych rodzajów oświetlenia, w tym głównie oświetlenia bezpieczeństwa i oświetlenia ewakuacyjnego.

Przy projektowaniu instalacji w budynkach nieprzemysłowych wskazany jest następujący tok postępowania:

—    dobór rodzaju i typu opraw oświetleniowych oraz liczby i rodzaju gniazd wtyczkowych w poszczególnych pomieszczeniach;

—    określenie liczby obwodów, dobór typu i przekroju przewodów oraz dobór wkładek bezpieczników dla obwodów odbiorczych;

—    dobór rozdzielnic i tablic;

_wyznaczenie obciążenia wiz oraz dobór liczby, typu i przekroju przewodów wiz oraz

ich zabezpieczenia;

—    dobór głównej tablicy rozdzielczej;

—    dobór typu i przekroju przewodów zasilających tablicę główną oraz zabezpieczenia w złączu;

—    sprawdzenie instalacji na spadki napięcia;

—    sprawdzenie skuteczności zastosowanej ochrony przeciwporażeniowej;

—    wykonanie schematu instalacji elektrycznej.

9.8.5. Projektowanie instalacji w zakładach przemysłowych

Zakłady przemysłowe mogą być zasilane:

—    z sieci średniego lub wysokiego napięcia,

—    z sieci niskiego napięcia.

W większości przypadków zakłady są zasilane przez transformatory SN/nn, które na napięciu 3 x 400/230 V zasilają rozdzielnice główne. Rozdzielnice te zasilają rozdzielnice w poszczególnych obiektach i pomieszczeniach, z których z kolei są zasilane odbiorniki siłowe i oświetleniowe. Rozdzielnice należy lokalizować w pobliżu środka ciężkości obciążenia. Liczba odejść z rozdzielnicy nie powinna przekraczać 15. Na dopływie do rozdzielnicy powinien być zainstalowany łącznik ręczny. Wszystkie odbiorniki należące do tego samego ciągu technologicznego należy zasilać z jednej rozdzielnicy. Jeżeli dział produkcyjny mieści się w kilku pomieszczeniach, to zaleca się instalowanie tablic rozdzielczych w każdym pomieszczeniu. Rozdzielnice powinny być łatwo dostępne dla obsługi, a odbiorniki sterowane z rozdzielnicy powinny być w miarę możliwości widoczne z miejsca jej ustawienia.

Przystępując do projektowania instalacji siłowej, należy dysponować projektem technologicznym. W projekcie technologicznym jest określona moc, przeznaczenie i rozmieszczenie odbiorników siłowych. Zgodnie z zasadami podanymi w p. 9.2, 9.3 i 9.4 należy dobrać rodzaj przewodów i sposób ich ułożenia, przekrój przewodów oraz zabezpieczenia przewodów i odbiorników.

Po określeniu liczby i lokalizacji rozdzielnic należy ustalić ich układ i wyposażenie zgodnie z zasadami podanymi w p. 9.6. Następnie należy zaprojektować sieć rozdzielczą niskiego napięcia. Jedną z metod wymienionych w p. 9.7.2 wyznacza się prąd obciążenia szczytowego poszczególnych rozdzielnic oraz dokonuje się wyboru rodzaju i przekroju przewodów oraz zabezpieczeń i łączników. Dobrane przekroje przewodów sieci rozdzielczej należy sprawdzić na dopuszczalne spadki napięcia (p. 9.3.3). Po przeprowadzeniu obliczeń i doborze wszystkich elementów sporządza się plan instalacji siłowej oraz schemat ideowy instalacji siłowej.

Podobnie przy projektowaniu instalacji oświetleniowej należy korzystać z projektu architektonicznego i technologicznego projektowanego obiektu. W projektach tych określono przeznaczenie poszczególnych pomieszczeń i wymagania dotyczące oświetlenia.

Obliczenia instalacji oświetleniowej rozpoczyna się od przyjęcia z normy [9.23] wymaganych najmniejszych średnich natężeń oświetlenia w poszczególnych pomieszczeniach. Następnie po określeniu rodzaju oświetlenia i typu opraw, jedną z metod podanych w p. 9.7.3, należy wyznaczyć potrzebną liczbę opraw dla każdego pomieszczenia. Podziału opraw na obwody należy dokonać kierując się następującymi zaleceniami:

—    w pomieszczeniu o powierzchni większej niż 100 m² oprawy oświetleniowe powinny być przyłączone przynajmniej do dwóch obwodów, zasilanych z różnych faz;

—    do jednej fazy obwodu oświetleniowego należy przyłączyć nie więcej niż 30 opraw oświetleniowych z lampami fluorescencyjnymi lub 20 opraw oświetleniowych z innymi źródłami światła;