3tom307

9. INSTALACJE ELEKTRYCZNE 616

pożarowego, ponieważ określenia te nie przystawały do obecnie występujących sytuacji w budownictwie. Zagrożenie pożarowe powinno być ocenione na podstawie analizy faktycznie występującego niebezpieczeństwa.

Dobór urządzeń elektrycznych w pomieszczeniach zagrożonych pożarem nie jest objęty jednoznacznymi wymaganiami. Dotychczasowe przepisy ujęte w PBUE utraciły ważność, a nie są ustalone inne formalne wytyczne.

Przy projektowaniu instalacji należy kierować się następującymi zasadami ogólnymi:

1.    Instalacja w pomieszczeniach o zwiększonym niebezpieczeństwie pożarowym powinna być dobrana odpowiednio do rodzaju materiałów palnych w miejscu ich pracy i zapewniająca wywołanie pożaru lub jego rozprzestrzenianie.

2.    W obszarach, w których występują palne ciecze lub palne rozdrobnione materiały dopuszcza się instalowanie urządzeń elektrycznych:

a)    w wykonaniu przeciwwybuchowym;

b)    w wykonaniu normalnym z osłonami o stopniu ochrony przed przedostawaniem się do ich wnętrza obcych ciał stałych, co najmniej:

IP5X — w przypadku rozruszników i maszyn wirujących z elementami iskrzącymi oraz przenośnych opraw oświetleniowych i gniazd wtyczkowych,

IP4X — w przypadku ruchomych maszyn wirujących bez elementów iskrzących, instalowanych na stałe opraw i gniazd wtyczkowych oraz elektrycznych urządzeń grzejnych, rozdzielczych, osprzętu i bezpieczników,

IP3X — w przypadku pozostałych urządzeń;

c)    bez osłon lub z osłonami niższych stopni pod warunkiem umieszczenia tych urządzeń w szafach wykonanych z niepalnych materiałów i zapewnieniu ich przewietrzania powietrzem czystym.

3.    Instalacje powinny być wykonywane przewodami izolowanymi kabelkowymi lub kablami o żyłach miedzianych o napięciu znamionowym dostosowanym do rodzaju obwodu, lecz co najmniej 750 V.

9.9.4. Instalacje w pomieszczeniach zagrożonych wybuchem

Nowe ustalenia przyjęte w rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 3 listopada 1992 r. w sprawie ochrony przeciwporażeniowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów [9.43] zmieniły dotychczasowy podział obiektów wg kategorii zagrożenia wybuchem WI-WV na strefy zagrożenia Z0, Zl, Z2, Z10 i Z11. Podział ten nie w pełni pokrywa się z podziałem dotychczasowym. Strefy Z0, Zl i Z2 odnoszą się do przypadków, gdy występują gazy i pary cieczy palnych, Z10 i Zl 1 — gdy występują pyły i włókna unoszące się i zalegające.

Rozporządzenie nie wprowadza szczegółowych wymagań dotyczących doboru urządzeń elektrycznych i rozwiązań instalacji elektrycznych. W pomieszczeniach zagrożonych wybuchem należy ograniczyć stosowanie urządzeń elektrycznych. Jeżeli jednak muszą być zainstalowane, to powinny to być urządzenia o budowie przeciwwybuchowej (tabl. 9.43).

Zalecenia dotyczące doboru urządzeń w poszczególnych strefach, oparte na propozycjach zawartych w publikacjach IEC, są podane w tabl. 9.44. Ogólne wymagania dotyczące instalacji są następujące:

1.    Należy stosować wyłącznie przewody z żyłami miedzianymi.

2.    Układ sieci instalacji powinien być TN-S.

3.    Należy ograniczyć stosowanie urządzeń elektrycznych, a zainstalowane urządzenia powinny być dostosowane do wymagań właściwych dla odpowiedniej strefy.

4.    Kable i przewody powinny mieć oplot lub ekran metalowy i zewnętrzną powłokę z gumy lub tworzywa sztucznego nie rozprzestrzeniającego płomienia; ich przejścia przez ściany, przegrody lub pokrywy powinny być odpowiednio uszczelnione.

Tablica 9.43. Rodzaje budowy elektrycznych urządzeń przeciwwybuchowych, wg [932]

Rodzaj budowy przeciwwybuchowej	Symbol	Typowe zastosowanie
Osłona ognioszczelna	d	urządzenia silnoprądowc, silniki komutatorowe i pierścieniowe, transformator}’, aparatura łączeniowa, oprawy oświetleniowe i inne urządzenia iskrzące
Osłona przewietrzana lub z nadciśnieniem	P	szczególnie duże urządzenia, rozdzielnice, szafy sterownicze, silniki, prądnice
Osłona z wypełnieniem cieczowym	0	aparatura łączeniowa, transformatory
Osłona z wypełnieniem piaskowym	q	kondensatory
Budowa wzmocniona	e	silniki zwarte, skrzynki zaciskowe i przyłączowe, oprawy oświetleniowe, przekładniki, aparatura kontrolno-pomiarowa
Wykonanie iskrobezpieczne	i	aparatura kontrolno-pomiarowa (urządzenia i obwody)

Tablica 9.44. Zasady doboru rodzaju budowy urządzeń elektroenergetycznych dla stref zagrożonych wybuchem, wg [9.43]

Strefy zagrożenia		Wymagania dotyczące instalowanych urządzeń
symbol	właściwości strefy
zo	mieszanina wybuchowa gazów, par lub mgieł występuje stale lub długotrwale w normalnych warunkach pracy	w wykonaniu przeciwwybuchowym oznaczonym do stosowania w strefie ZO; iskrobezpieczne Exia; nie wolno stosować gniazd wtyczkowych, przenośnych odbiorników i opraw
Zl	mieszanina wybuchowa gazów, par lub mgieł może występować w normalnych warunkach pracy	w wykonaniu przeciwwybuchowym oznaczonym do stosowania w strefie Zl; oznaczone Exd, Exp; oznaczone Exe mające stopień ochrony IP 44; iskrobezpieczne Exib
Z2	istnieje niewielkie prawdopodobieństwo wystąpienia mieszaniny wybuchowej gazów, par lub mgieł, przy czym mieszanina wybuchowa może występować jedynie krótkotrwale	w wykonaniu przeciwwybuchowym; w wykonaniu nieprzeciwwybuchowym, o ile w normalnych warunkach pracy nie wytwarzają łuków lub iskier lub nie nagrzewają się do temperatury mogącej wywołać wybuch; o stopniu ochrony IP 54
Z10	mieszanina wybuchowa pyłów występuje często lub długotrwale w normalnych warunkach pracy	w wykonaniu przeciwwybuchowym oznaczonym do stosowania w strefie Z10; oznaczone Exd dla grupy IIC, Exia dla grupy 11B i IIC, Exp z odprowadzeniem gazu ochronnego; gniazda i oprawy przeciwwybuchowe oraz nieprzeciwwybu- chowe o stopniu ochrony IP 6X przy występowaniu pyłów nieprzewodzących
Zll	zalegające pyły mogą krótkotrwale stworzyć mieszaninę wybuchową wskutek przypadkowego zawirowania powietrza	w wykonaniu przeciwwybuchowym Exib i Exic oraz Exp z odprowadzeniem gazu ochronnego; w wykonaniu nieprzeciwwybuchowym o stopniu ochrony IP 6X; oprawy z siatką, gniazda wtyczkowe o stopniu ochrony IP 5X

5.    Przewody do zasilania ruchomych odbiorników dopuszczonych w określonych strefach powinny być przewodami oponowymi o odpowiedniej budowie.

6.    Obwody iskrobezpieczne powinny być izolowane od ziemi, .połączone w jednym punkcie z przewodem ekwipotencjalnym i uziemione tylko w jednym punkcie w strefie nie zagrożonej wybuchem.