3tom306

9. INSTALACJE ELEKTRYCZNE 614

—    obwody oświetlenia wnętrzowego podstawowego powinny mieć zabezpieczenia nadprądowe na prąd znamionowy nie większy niż 25 A;

—    w halach produkcyjnych o powierzchni większej niż 300 m² sieć oświetlenia wnętrzowego powinna być zasilana co najmniej z dwóch rozdzielnic, zasilanych oddzielnymi liniami;

—    w każdej hali produkcyjnej przy głównym wejściu do pomieszczenia należy zainstalować główny wyłącznik oświetlenia podstawowego lub przycisk sterowniczy głównego wyłącznika, niezależnie od innych wyłączników w sieci oświetleniowej.

Po rozdziale obwodów i rozmieszczeniu opraw, znając moc źródeł światła i ich liczbę,

określa się prąd obliczeniowy obwodu oraz dobiera się przekrój i typ przewodu oraz typ łącznika i zabezpieczenia.

Obwody oświetleniowe są wyprowadzone najczęściej z rozdzielnic skrzynkowych. Zasady doboru liczby, wielkości rozdzielnic oraz miejsc ich lokalizacji są analogiczne do podanych wyżej dla instalacji siłowych. Z kolei wyznacza się prądy obliczeniowe rozdzielnic oświetleniowych oraz dobiera typ i przekrój przewodów zasilających rozdzielnice, rodzaj zabezpieczenia i typ łączników.

Przed sporządzeniem schematu ideowego i planu instalacji oświetleniowej należy sprawdzić instalację na dopuszczalne spadki napięcia oraz skuteczność ochrony przeciwporażeniowej.

9.9. Zasady projektowania instalacji elektrycznych specjalnych

9.9.1. Ogólne zasady doboru aparatów i urządzeń do warunków środowiskowych

Aparaty, rozdzielnice, maszyny i urządzenia elektryczne powinny być chronione przed szkodliwym oddziaływaniem środowiska, jednocześnie same nie mogą stwarzać zagrożenia dla obsługi i otoczenia. Zadania te spełniają ich obudowy i osłony, które powinny być dobrane stosownie do występującego zagrożenia.

Tablica 9.41. Stopnie ochrony urządzeń przed dotknięciem przez człowieka oraz przed przedostawaniem się do ich wnętrza ciał stałych (oznaczone pierwszą cyfrą w kodzie IP), wg [9.30]

Stopień ochrony	Ochrona człowieka przed dostępem do części będących pod napięciem lub ruchomych	Ochrona urządzenia przed przedostawaniem się do wnętrza obcych ciał stałych
0	bez. ochrony	bez ochrony
1	przed przypadkowym dotknięciem wierzchem dłoni	o średnicy ^ 50 mm
2	przed dotknięciem palcem	o średnicy ^ 12,5 mm
3	przed dotknięciem narzędziem	o średnicy 2,5 mm
4	ochrona przed dotknięciem drutem	o średnicy 3* 1 mm
5		ograniczona ochrona przed pyłem
6		pyłoszczelne

Tablica 9.42. Stopnie ochrony urządzeń przed przedostawaniem się do ich wnętrza wody (oznaczone drugą cyfrą w kodzie IP), wg [9.30]

Stopień ochrony	Sposób działania wody, przy którym obudowa zapewnia ochronę
0	bez ochrony
1	krople opadające pionowo
2	krople opadające pionowo na urządzenia odchylone o 15° od położenia pionowego
3	natryskiwanie wody pod kątem 60° do pionu
4	rozbryzgiwanie wody na obudowę z dowolnego kierunku
5	oblewanie strumieniem wody z dowolnego kierunku
6	oblewanie silną strugą wody
7	krótkotrwałe zanurzanie urządzenia w wodzie o określonym ciśnieniu
8	długotrwałe zanurzenie w wodzie

W normie PN-92/E-08106 [9.30] rozróżnia się:

—    7 stopni ochrony przed dotknięciem części pod napięciem oraz przed dostaniem się do wnętrza urządzenia obcych ciał stałych oraz pyłu (tabl. 9.41);

—    9 stopni ochrony przed wnikaniem do wnętrza urządzenia wody (tabl. 9.42).

Stopień ochrony osłony lub obudowy aparatów, urządzeń i osprzętu oznacza się literami IP (ang. Interna! Prolection) oraz dwoma cyframi zgodnie z danymi zawartymi w tabl. 9.41 i 9.42 w podanej kolejności, np. IP21 oznacza urządzenie chronione przed dotknięciem palcem, przedostaniem się do wnętrza obcych ciał stałych o średnicy do 12,5 mm oraz przed opadającymi pionowo kroplami wody.

9.9.2.    Instalacje w pomieszczeniach wilgotnych i z atmosferą żrącą

Przy projektowaniu instalacji elektrycznych w pomieszczeniach wilgotnych należy przestrzegać następujących zaleceń:

—    dobrać rodzaj instalacji i sposób jej montażu do rodzaju pomieszczenia zgodnie z wytycznymi podanymi w tabl. 9.2;

—    stosować osprzęt instalacyjny hermetyczny, szczelny;

—    oprawy do lamp muszą być hermetyczne ze szczelnym kloszem;

—    unikać instalowania silników w pomieszczeniach wilgotnych, a jeżeli to niemożliwe, stosować silniki o izolacji odpornej na wilgoć i w obudowie przystosowanej do warunków pracy;

—    przewody obwodów prowadzonych do pomieszczeń wilgotnych powinny być odłączane dwubiegunowo;

—    do zasilania narzędzi przenośnych i ręcznych stosować gniazda wtyczkowe hermetyczne zasilane z transformatorów bezpieczeństwa na napięcie 24 V.

W przypadku projektowania instalacji w pomieszczeniach o wyziewach żrących, oprócz przestrzegania podanych wyżej zasad dla pomieszczeń wilgotnych, należy:

—    stosować zgodnie z tabl. 9.2 przewody jak dla pomieszczeń wilgotnych z wyjątkiem przewodów izolowanych w rurach stalowych i winidurowych;

—    starać się prowadzić instalację poza pomieszczeniem, wprowadzając do wnętrza krótkie odcinki przewodów zasilających odbiorniki;

—    chronić urządzenia elektryczne przed uszkodzeniem powodowanym przez dany rodzaj wyziewów.

9.9.3.    Instalacje w pomieszczeniach zagrożonych pożarem

Wprowadzone nowe przepisy dotyczące ochrony przeciwpożarowej — zawarte w ustawie [9.44] oraz rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych [9.43] — zmieniły dotychczasowe wymagania i klasyfikacje. Zostały zmienione kategorie niebezpieczeństwa